Αμαζόνες

Οι Αμαζόνες δεν ήταν απλά ένας μυθικός λαός, ένα απόκτημα της φαντασίας των Ελλήνων, ούτε μακρινή ανάμνηση της μητριαρχίας αλλά ένας ιστορικός λαός. Οι Αμαζόνες ήταν κοινότητες κυνηγών και πολεμιστριών που κατάγονταν από τον θεό Άρη και τη νύμφη Αρμονία ή κατά άλλη εκδοχή τη θεά Αθηνά, δηλαδή γνήσιες Ελληνίδες και σε καμία περίπτωση δεν ανήκαν όπως λανθασμένα πολλοί ισχυρίζονται στο γένος των Σκύθων, το αποδεικνύει ο Μ. Αλέξανδρος και το εξηγεί πεντακάθαρα ο Ηρόδοτος : ότι κάθε φορά διεκδικούσαν δυναμικά τα «αντρικά» πολεμικά τους δικαιώματα από τους Σκύθες:

«Εμείς τοξεύουμε, ρίχνουμε το ακόντιο και καβαλάμε το άλογο. Ποτέ δε μάθαμε τις γυναικείες δουλειές. Οι Σκύθες γυναίκες σας, αντίθετα, δεν πάνε στο κυνήγι ούτε πουθενά αλλού, παρά κυκλοφορούν μόνο με άμαξες και αφιερώνουν το χρόνο τους στις γυναικείες ασχολίες»

Το όνομά τους προέρχεται κατά μία λανθασμένη εκδοχή από το στερητικό άλφα και τη λέξη μαζός που σημαίνει στήθος, επειδή ακρωτηρίαζαν ή συνέθλιβαν το δεξί στήθος των κοριτσιών τους για να διευκολύνουν το χειρισμό του τόξου. Η λανθασμένη εξήγηση αυτή όμως υπάρχει μόλις από την ύστερη αρχαιότητα και είναι η αιτία που στα ακριτικά τραγούδια αναφέρονται οι σκληροί αγώνες του ήρωα Διγενή Ακρίτα με την Αμαζόνα Μαξιμώ, που ο λαός τη φαντάσθηκε σαν μια υπερφυσική ύπαρξη, αρρενωπή με ένα μαστό. Γι' αυτό και την ονόμαζε και "Μονοβύζω". Η σωστή ετυμολογία της λέξης κατά πάσα πιθανότητα προέρχεται από το «αμάζώσαι»: «εκείνες που ζουν μαζί», όπως ακριβώς έκαναν οι γυναίκες πολεμιστές.

Αμαζόνες παντού αλήθεια ή ψέμα;

Το 1542, μια ομάδα Ισπανών στρατιωτών με επικεφαλής τον Φρανθίσκο ντε Ορελιάνα βρισκόταν σε εξερευνητική αποστολή στη Βραζιλία, όταν βρέθηκε αντιμέτωπη με κάτι πραγματικά εκπληκτικό. Στις όχθες ενός ποταμού κυκλώθηκε από μια ομάδα πολεμιστών, που είχαν για αρχηγό τους μια πανέμορφη γυναίκα. «Ήταν ψηλή, μυώδης, ορμητική, και το μοναδικό ρούχο πάνω της ήταν ένα κομμάτι ύφασμα». Έτσι την περιέγραψε στο ημερολόγιό του ο Γασπάρ ντε Καρβαχάλ, ο χρονικογράφος της αποστολής. Μόλις ξεπέρασαν την αρχική τους έκπληξη, οι Ισπανοί συνειδητοποίησαν ότι αντίκριζαν μια Αμαζόνα. Σε ανάμνηση αυτής της συνάντησης, το ποτάμι ονομάστηκε Ποταμός των Αμαζόνων (Αμαζόνιος).

Με το παραπάνω συμβάν αναβίωσε ο μύθος των Αμαζόνων, ένα από τα πιο συναρπαστικά μυστήρια της αρχαιότητας, το οποίο εξακολουθεί να σαγηνεύει. Ποικίλες μαρτυρίες για την ύπαρξή τους απαντώνται σε διαφορετικούς λαούς και εποχές. Οι Κινέζοι χρονικογράφοι μιλούν για χώρες κατά μήκος της Κασπίας Θάλασσας και γειτονικές με την Ινδία, τις οποίες διοικούσαν γυναίκες. Πλούσιες σε θρύλους γυναικών πολεμιστών είναι και οι παραδόσεις του Κουρδιστάν και των Βαλτικών Χωρών. Από την πλευρά τους, οι Πορτογάλοι εξερευνητές το 16ο αιώνα αναπολούσαν συναντήσεις με φυλές Αμαζόνων στην Αιθιοπία και στη Ζιμπάμπουε. Ο μύθος των Αμαζόνων δεσπόζει στην Ασία μεταξύ της Κασπίας Θάλασσας και του Εύξεινου Πόντου. Μετά τον Όμηρο, αμέτρητοι είναι οι ιστοριογράφοι και οι ποιητές που μίλησαν για ένα λαό γυναικών πολειστών «δυνατών όπως οι άντρες». Όλα αυτά ήταν αλήθεια ή ψέμα;

Μια αρχαιολογική αποστολή που πραγματοποιήθηκε στα σύνορα της Ρωσίας και του Καζακστάν έφερε στο φως, κοντά στην πόλη Πακρόβκα, μια σειρά από πενήντα θολωτούς τάφους που χρονολογούνται από το 4ο αιώνα π. Χ. Στους γυναικείους τάφους οι αρχαιολόγοι, εκτός από κοσμήματα και κτερίσματα, ανακάλυψαν όπλα, βέλη και στρατιωτικά εμβλήματα. Δίπλα στους γυναικείους σκελετούς βρέθηκαν τυπικά σύμβολα εξουσίας: περιδέραια, ιερές πέτρες και αντικείμενα θρησκευτικών τελετών. Πολλοί σκελετοί τους είχαν στραβές γάμπες, χαρακτηριστικό «επαγγελματιών» ιππέων. Οι ιδιαιτερότητες όμως δε σταματούν εδώ. Επιπλέον, κοντά στους αντρικούς σκελετούς βρέθηκαν σκελετοί βρεφών. Ούτε ένας τους δε βρέθηκε θαμμένος δίπλα σε γυναίκες, ένδειξη ότι η ανατροφή των παιδιών ήταν αποκλειστικά αντρική υποχρέωση. Η Τζανίν Ντέιβις Κίμπαλ, διευθύντρια του Κέντρου Μελετών των Νομάδων της Ευρασίας και υπεύθυνη των ανασκαφών στην Παρκρόβκα, είναι πιο επιφυλακτική:

«Ο Ηρόδοτος, μιλώντας για τις Αμαζόνες, εντόπισε την επικράτειά τους δυτικότερα, στη σημερινή Νότια Ρωσία, κατά μήκος της Αζοφικής Θάλασσας. Οι σκελετοί που ανακαλύψαμε στους τάφους δεν ανήκουν βέβαια στις Αμαζόνες του Ηροδότου, αλλά κατά πάσα πιθανότητα σε άντρες και γυναίκες του λαού των Σαυροματών»

- λαός που έζησε γύρω στον 4ο αιώνα π. Χ. στη ζώνη που περικλείεται από τους ποταμούς Βόλγα και Ντον και ο οποίος, σύμφωνα πάντα με τον Ηρόδοτο, καταγόταν απευθείας από τις Αμαζόνες.

Οι Αμαζόνες και ο Μ. Αλέξανδρος

Ο ιστορικός Quintus Curtius Rufus στο έργο του «Η ιστορία του Μ. Αλεξάνδρου» αναφέρει ότι ο Μ. Αλέξανδρος συναντήθηκε με την βασίλισσα των Αμαζόνων Θάληστρις η οποία επειδή ο Μ. Αλέξανδρος είχε καταγωγή από τον Ηρακλή και τον Αχιλλέα δέχτηκε να περάσει μαζί του δεκατρείς ερωτικές μέρες και νύχτες, αναίμακτα, γεμάτες πάθος, νύχτες μαγικές, ιστορικές....

Σύγχρονος ηγέτης και Αμαζόνες

Μέχρι και στον ισλαμικό κόσμο, στην σύγχρονη εποχή, ο ηγέτης της Λιβύης Μουαμάρ Καντάφι επνευσμένος από το αρχαίο ελληνικό πνεύμα έχει στην κατοχή του 40 «αμαζόνες», όπως λέγονται, γυναίκες, για να τον προστατεύουν. Οι 40 καλλονές τον προσέχουν μέρα νύχτα, συνοδεύοντας τον σε όλα του τα επαγγελματικά ταξίδια. Οι «αμαζόνες» του Μουαμάρ Καντάφι παίρνουν μέρος σε ταχύρυθμα προγράμματα πολεμικών τεχνών και αριστεύουν. Στην πρόσφατη του επίσκεψη στην Ιταλία οι αμαζόνες του Καντάφι άφησαν άναυδους τους πάντες, αλλά τα πρακτορεία ειδήσεων έδωσαν βάρος σε άλλα θέματα...