Στην Α' Οικουμενική σύνοδο, πού έγινε στη Νίκαια της Βιθυνίας, ο τότε Πατριάρχης εξέλεξε αντιπρόσωπο του τον Αλέξανδρο. Και όταν στη Σύνοδο αυτή καταδικάστηκε ο Άρειος, ο Αλέξανδρος, αν και γέροντας 70 χρονών, δέχθηκε να περιοδεύσει στη Θράκη, Μακεδονία, Θεσσαλία και στην υπόλοιπη Ελλάδα, για να διδάξει και να γνωστοποιήσει τα δόγματα των αποφάσεων της Συνόδου της Νικαίας.
Αλλά ενώ βρισκόταν στην περιοδεία αυτή, ο πατριάρχης Μητροφάνης απεβίωσε. Όρισε όμως διάδοχο του τον Αλέξανδρο, διότι, παρά το γήρας του, είχε τα κατεάλληλα εφόδια για τη διακυβέρνηση της αρχιεπισκοπής της πρωτεύουσας.
Πράγματι, σαν Πατριάρχης ο 'Αλέξανδρος ανταποκρίθηκε σωστά …
Τότε ο Άρειος* είχε πείσει το βασιλιά Κωνσταντίνο ότιπιστεύει ορθά. Και ο βασιλιάς διέταξε τον 'Αλέξανδρο να αφήσει τον Άρειο να μετέχει της Θείας Κοινωνίας. Ο 'Αλέξανδρος, λυπημένος, «προσευχήθηκε στο Θεό» και ζήτησε τη βοήθεια Του. Η δέηση του Ιεράρχη «εισακούσθηκε». Και το πρωί πού ο Άρειοςμε πομπή θα πήγαινε στην εκκλησία, βρέθηκε το σώμα του σχισμένο και σκωληκόβρωτο! Εν αντιθέσει με τον Αρειο....:ο Άγιος Αλέξανδρος απεβίωσε ειρηνικά το 340 μ.Χ.
*Ο Άρειος (250/260-336) ήταν πρεσβύτερος στην εκκλησία της Αλεξάνδρειας, με Λιβυκή καταγωγή. Οι θεολογικές του θέσεις αποκλήθηκαν «Αρειανισμός» από τους αντιπάλους του, και καταπολεμήθηκαν ως αίρεση σε μια περίοδο τριών και πλέον αιώνων («Αρειανή διαμάχη»), αν και γνώρισαν ιδιαίτερη απήχηση. Ο ίδιος ισχυριζόταν ότι ο Υιός του Θεού ήταν κτίσμα, αλλά πολλοί ιστορικοί της εποχής αποδίδουν την κίνησή του σε αίτια εσωτερικής αντιπαλότητας με τοπικούς πρωτοπρεσβύτερους. Η διδασκαλία του καταδικάστηκε από την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο.
. Οι πηγές για το βίο του μέχρι την ηλικία που εμφανίστηκε στο προσκήνιο είναι περιορισμένες, λόγω των εκτεταμένων καταστροφών σε βιβλία του και επιστολές του, που προκάλεσαν αντίπαλοί του. Ο ίδιος φαίνεται να είναι κάτοχος αξιόλογης μόρφωσης με ιδιαίτερη συμπάθεια προς την Αριστοτελική φιλοσοφία. Κατά τον Επιφάνιο ήταν «δόλιος όφις», κατά το Σοζωμενό «διαλεκτικώτατος», ενώ κατά το Σωκράτη «ουν άμοιρος της διαλεκτικής λέσχης». Το γεγονός ότι οι ενάντιοί του δεν αμφισβήτησαν το ήθος του φανερώνει ότι διήγε άμεμπτη ζωή.
Μετά το θάνατο του Αχιλλά, κατά το Φιλόστοργιο, στη διαδοχή του επισκοπικού θρόνου ο Άρειος ήταν συνυποψήφιος με τον Αλέξανδρο, αλλά παραιτήθηκε παρά τη βέβαιη εκλογή του.
H γεωγραφική περιοχή της Αρκαδίας –η οποία, σημειωτέον, δεν είχε πρόσβαση σε θάλασσα στην αρχαία περίοδο– γέννησε έναν από τους πιο ανθεκτικούς και πιο γόνιμους μύθους στην ιστορία της Δύσεως: τον μύθο του γεωργικού και βουκολικού παραδείσου, όπου, μεταξύ άλλων, κυριαρχούσαν η κοινωνική αρμονία, η τερπνή γυμνότητα, ο αμοιβαίος έρωτας, η ευσέβεια και συνήθως η αυτόματη καρποφορία. Τι ευδαίμων ζωή! Ευδαίμων Αρκαδία!
Η Αρκαδία ήταν μια μυστηριώδης, αρχέγονη γη, γενέτειρα του Λυκαίου Διός και του προϊστορικού του προκατόχου Πανός (τραγοπόδαρου και κερασφόρου), γενικότερα πατρίδα θηριόμορφων θεοτήτων, όπως η Μέλαινα Δήμητρα (ιππόμορφη και με φιδίσια μαλλιά), ένας ασυνήθιστος χωροχρόνος.
Ήταν, εξίσου παραδόξως, και σταθερή πηγή μισθοφόρων από τον 5ο αι. π.Χ., τροφοδοτώντας αργότερα τα στρατεύματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τον στόλο των Βενετών κατά τον Μεσαίωνα. Ωστόσο, από τον 3ο αι. π.Χ., οι πραγματικοί Αρκάδες ποιμένες (οι οποίοι δεν φημίζονταν για τη λογοτεχνική τους καλλιέργεια) μετατράπηκαν σε εύγλωττους, περιπαθείς, κομψούς πρωταγωνιστές ιδίως των ποιητών Θεοκρίτου και Βιργιλίου και μετέπειτα της ιταλικής, ισπανικής, αγγλικής και γαλλικής βουκολικής ποίησης, εμπνέοντας ακόμη και τις δηλώσεις της Μαρίας Αντουανέττας και ζωγράφων όπως ο Πουσέν και ο Γκωγκέν.
O μύθος της ευδαίμονος Αρκαδίας καταλαμβάνει ένα γεωγραφικό τοπίο, αλλά αποτελεί και ένα πρωτίστως «πνευματικό τοπίο» (κατά τον αρχαιοελληνιστή Mπ. Σνελλ).
Η Αρκαδία είναι ένας ειδυλλιακός τόπος. Πεζογράφοι και ποιητές όλων των εποχών, από την αρχαιότητα και το μεσαίωνα μέχρι τα νεότερα χρόνια, εξυμνούν τις φυσικές της καλλονές. Κόμπαζε εκείνος που μπορούσε να πει ότι είχε την τύχη να ζει ανάμεσα στους Αρκάδες. Στα χρόνια ανάμεσα στο 16ο και 17ο αιώνα ενθουσίαζε τον τότε ρομαντικό κόσμο, πεζογράφους, ποιητές, καλλιτέχνες και τους έκανε συχνά να λένε την παροιμιώδη φράση: "Et in Arcadia ego" που σημαίνει "κι εγώ στην Αρκαδία ανήκω".
Άνθρωποι του πνεύματος σ' ολόκληρο τον Ευρωπαϊκό χώρο έγραψαν έργα για την πανέμορφη χώρα της Αρκαδίας. Ο Άγγλος Σένδεϋς έγραψε την "Αρκαδία του". Ο μεγάλος Γκαίτε παρουσίασε την Αρκαδία στον "Φάουστ". Ο φιλέλληνας Γερμανός Σίλλερ συνέθεσε το ποίημά του "Resignation" υποτάσσοντας τον εαυτό του στη μοίρα λέγοντας: "κι εγώ γεννήθηκα στην Αρκαδία". Ο μεγάλος ζωγράφος Πουσέν εμπνεύστηκε τις καλλιτεχνικές συνθέσεις του και φιλοτέχνησε τον πίνακα "οι βοσκοί της Αρκαδίας" με την περίφημη επιγραφή "et in Arcadia ego" "κι εγώ ανήκω στην Αρκαδία" , λόγια χαραγμένα στον τάφο ενός βοσκού που τη διαβάζει ένας περαστικός έφηβος.
Αρχαιολογικά μνημεία
Η Αρκαδία έχει να παρουσιάσει πλήθος αρχαιολογικών θησαυρών και μνημείων. Η Λυκόσουρα (ναός της Δέσποινας), Ο Αρκαδικός Ορχομενός (αρχαίο θέατρο), η Τεγέα (Αλέα Αθηνά), Καμενίτσα (νεολιθικός οικισμός), Αγιωργήτικα (μεταλλουργική βιομηχανία της προϊστορικής αρχαιότητας), Παλαιόκαστρο Γορτυνίας (Μυκηναϊκό νεκροταφείο), Μεγαλόπολη (θέατρο), Άστρος (κάστρο), Δολιανά (έπαυλη Ηρώδου του Αττικού), Δημητσάνα (κρυφό σχολειό-μπαρουτόμυλοι), Αρχαία Γόρτυς (ναός του Ασκληπιού), Αρχαία Θησόα (τείχη), Νεστάνη (Φιλίππιος πηγή), Αρχαία Μαντινεία (τείχη-θέατρο), και άλλα.
Aπόλλων και Mούσες στο Όρος Eλικώνας (1680), του Kλωντ Λοραίν, Mουσείο Kαλών Tεχνών Bοστώνης
και Πέδρο Oλάγια, με τη συνεργασία της Pοζάριο Kαρίγιο, Ευδαίμων Αρκαδία, Η σαγήνη ενός μύθου στον πολιτισμό της Δύσης (πρόλογος: Β. Φίλιας). Αθήνα: Eκδόσεις ROAD, 2005. Σελ. 433. ISBN 960-8189-70-5.
Ο Βενέδικτος ντε Σπινόζα ή καλύτερα γνωστός ως Μπαρούχ Σπινόζα (1632-1677) έζησε τη σύντομη ζωή του -καθώς πέθανε σε ηλικία 44 ετών-Για τις αιρετικές του απόψεις εκδιώχθηκε από την ιουδαϊκή κοινότητα στην οποία μαθήτευσε. Προκειμένου να μη θυσιάσει την πνευματική του ελευθερία, αρνήθηκε την πανεπιστημιακή έδρα που του προσφέρθηκε στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης. Συγκαταλέγεται στις σημαντικότερες μορφές του ορθολογιστικού ρεύματος που κατέκλυσε την Ευρώπη του 17ου αιώνα. Θεωρείται εν γένει συνεχιστής των ιδεών του Καρτέσιου, παρά τις αντιδράσεις του στην καρτεσιανή δυαρχία, αλλά και στοχαστής που προσπάθησε να συμφιλιώσει τον μεσαιωνικόαριστοτελισμό με τα δεδομένα μιας νέας επιστημονικής σκέψης[
Βασικές ιδέες που προκύπτουν από τη σκέψη του φιλόσοφου έχουν τη ρίζα τους στην προσπάθειά του να επιλύσει το πρόβλημα σχέσης πνεύματος και ύλης, θεωρώντας πως ο Θεός και ο Κόσμος είναι το ίδιο πράγμα Deus sive Naturae.
Ο κόσμος μας είναι Θεός ή Φύση. Η συγκεκριμένη θέση οδήγησε τον Σπινόζα στον πανθεϊσμό ή παμψυχισμό και δεν είναι παράξενο το γεγονός ότι στην εποχή του το όνομά του είχε γίνει συνώνυμο της αθεΐας.
Δημήτριος Νανόπουλος
Ο Δημήτριος Νανόπουλοςγεννήθηκε στην Αθήνα στις 13 Σεπτεμβρίου1948 με καταγωγή από το Άργος. Σπούδασε φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Sussex της Aγγλίας, όπου απέκτησε το διδακτορικό του το 1973 στη Θεωρητική Φυσική των Yψηλών Eνεργειών.
Έχει συγγράψει πάνω από 520 πρωτότυπες εργασίες, όλες δημοσιευμένες σε περιοδικά με κριτές και υψηλό impact factor, συμπεριλαμβανομένων 10 βιβλίων. Έχει πάνω από 26.900 ετεροαναφορές και τον Νοέμβριο 2001 βρέθηκε ότι είχε τον 4ο υψηλότερο h-index στον κόσμο ανάμεσα στους θεωρητικούς φυσικούς, σε κατάταξη που έγινε από το Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ. Η συγκεκριμένη κατάταξη προκύπτει υπολογιστικά και αφορά τον συνολικό αριθμό δημοσιεύσεων ενός επιστήμονα, λαμβάνοντας υπ' όψιν και τις παραπομπές που έχουν γίνει από άλλους προς αυτές τις δημοσιεύσεις.
Το 1990 προτάθηκε απο τις ΗΠΑ για το Νόμπελ Φυσικής. Το 1996 του απενεμήθη ο Tαξιάρχης του τάγματος της τιμής της Ελληνικής Δημοκρατίας. Το 1997 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Το 1999 και και για δεύτερη φορά το 2005 απέσπασε το βραβείο του Ιδρύματος Ερευνών της Βαρύτητας, που εδρεύει στη Μασαχουσέτη των Η.Π.Α. Το 2006 του απενεμήθη το διεθνές βραβείο του Κοινωφελούς Ιδρύματος Αλέξανδρος Σ. Ωνάσης.
Μετάκληση
Το 1998 υπήρξε πρωτοβουλία ομάδας 32 πανεπιστημιακών (κυρίως μέλη ΔΕΠ) του τμήματος Φυσικής του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών για την μετάκληση του στο συγκεκριμένο τμήμα. Το εντεκαμελές εκλεκτορικό σώμα που κλήθηκε να αποφασίσει απέριψε την πρόταση με ψήφους 6-4. Κατά ψήφισαν οι Νίκος Αντωνίου, Ανδρέας Κοντογούρης, Χρήστος Κτορίδης, Απόστολος Παναγιώτου, Κωνσταντίνος Παπανικόλας και Ανδρέας Πολύδωρος ενω υπέρ οι Δημοσθένης Ασημακόπουλος, Αθανάσιος Λαχανάς, Γεώργιος Παπαδόπουλος και Λεωνίδας Ρεσβάνης. Ο κ. Παναγιώτης Βαρώτσος ήταν απών
Ο βασιλιάς Κροίσος στην πυρά, αττικός αμφορέας του 5ου π.Χ. αιώνα (Μουσείο Λούβρου, Παρίσι)
Ο βασιλιάς της ΛυδίαςΚροίσος ήταν ξακουστός σε όλο τον αρχαίο κόσμο για τα αμύθητα πλούτη του.
Από τους φόρους που του έδιναν οι ελληνικές αποικίες της Μικράς Ασίας και από τα χρυσωρυχεία του Πακτωλού ποταμού, γινόταν όλο και πιο πλούσιος και πιο περήφανος για τα πλούτη του. Πίστευε μάλιστα ότι δεν υπήρχε πιο ευτυχισμένος άνθρωπος από αυτόν στον κόσμο. Γι' αυτό παραξενεύτηκε και θύμωσε πολύ όταν κάποτε πήγε στο παλάτι του ο Σόλων και όταν ο Κροίσος περηφανεύτηκε ότι είναι ο ευτυχέστερος άνθρωπος του κόσμου, ο σοφός Έλληνας του αποκρίθηκε: «μηδένα πρό του τέλους μακάριζε», δηλαδή, «μην καλοτυχίζεις κανέναν προτού δεις το τέλος του».
Και στ' αλήθεια πλήθος συμφορές βρήκαν τον Κροίσο. Ο γιος του ο Άτυς σκοτώθηκε στο κυνήγι και ο ίδιος νικήθηκε από το βασιλιά των Περσών Κύρο και αιχμαλωτίστηκε. Τη στιγμή μάλιστα που ανεβασμένος στη φωτιά ο Κροίσος ετοιμαζόταν να πεθάνει, θυμήθηκε τα λόγια του Σόλωνα και φώναξε μετανιωμένος τρεις φορές «Σόλων! Σόλων! Σόλων!». Ο Κύρος, που τον άκουσε, ζήτησε να μάθει τι σήμαινε η επίκληση αυτή, και ακούγοντας την ιστορία, χάρισε στον Κροίσο τη ζωή και τον κράτησε κοντά του ως σύμβουλο.
Αν και τον διεκδικούν αρκετές πόλεις, το πιο πιθανό είναι ο Αίσωπος να γεννήθηκε στην πόλη Αμόριο της Φρυγίας γύρω στο 600 π.Χ. Εκτός όμως από τον τόπο καταγωγής του, ορισμένοι αμφισβητούν και την ίδια την ύπαρξη του. Τον Αίσωπο πάντως, αναφέρει ο Ηρόδοτος, ο Αριστοφάνης ακόμα και ο Πλούταρχος στο έργο του «Των επτά σοφών συμπόσιον», όπου φαίνεται να είναι ένας από τους επτά σοφούς του συμποσίου.
Από τις παραπάνω πηγές μαθαίνουμε για την ζωή του Αισώπου. Όπως φαίνεται ήταν καμπούρης, άσχημος, με κοντό λαιμό, στραβά πόδια και πλακουτσωτή μύτη. Επιπλέον, όμως, ήταν ιδιαίτερα έξυπνος, παρατηρητικός και φυσικά είχε ταλέντο στο να «πλάθει» μύθους.
Μύθους που χρησιμοποιούσε κυρίως για να περνάει μηνύματα στους ακροατές του, να διδάσκει ήθος και να καυτηριάζει την αδικία, την προδοσία, και γενικά όλες τις ευτελείς πράξεις των ανθρώπων την εποχής του. Είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε αλληγορικό αλλά και πεζό λόγο στα έργα του. Έως τότε οι συγγραφείς χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά έμμετρο λόγο, δηλαδή έγραφαν ποίηση. Στην πλειοψηφία των μύθων του Αισώπου, οι ήρωες είναι ζώα που όμως έχουν ανθρώπινες ιδιότητες και αδυναμίες.
Όσον αφορά την ζωή του, τουλάχιστον στην αρχή της πρέπει να ήταν δύσκολη. Γεννήθηκε κατά πάσα πιθανότητα από οικογένεια δούλων, και έτσι ως δούλος ξεκίνησε τον βίο του. Κάποια στιγμή εναντιώθηκε στον άδικο ξυλοδαρμό ενός άλλου δούλου, και οδηγήθηκε στην αγορά της Εφέσου για να πουληθεί. Εκεί τον αγόρασε ο φιλόσοφος Ξάνθος από την Σάμο, ο οποίος φαίνεται να τον πούλησε στην συνέχεια στον, επίσης Σάμιο, σοφό Ιάδμονα. Ο Ιάδμων, είτε γιατί εκτίμησε τον χαρακτήρα του Αίσωπου, είτε για άλλους λόγους, άγνωστους σε εμάς, τον απάλλαξε από την δουλεία αφήνοντας τον ελεύθερο. Από εκείνο το σημείο ο Αίσωπος ταξίδεψε σε πολλές πόλεις και έφτασε μέχρι τις Σάρδεις όπου έγινε σύμβουλος του βασιλιά Κροίσου.
Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΑΙΣΩΠΟΥ
Σχετικά με το τέλος της ζωής του Αισώπου, υπάρχουν δύο εκδοχές, οι οποίες συμφωνούν σε ένα πράγμα. Ο Αίσωπος δολοφονήθηκε στους Δελφούς. Σύμφωνα με την πρώτη εκδοχή, ο Αίσωπος βρέθηκε κάποια στιγμή στους Δελφούς. Εκεί είδε τους κατοίκους να ζουν από τα αφιερώματα των προσκυνητών του μαντείου και να μην ασχολούνται ούτε με την γεωργία ούτε με την κτηνοτροφία. Τους κατηγόρησε ως τεμπέληδες, αλλά η αλήθεια πονάει. Εκείνοι θύμωσαν και πόνεσαν που άκουσαν την αλήθεια και αντί να γίνουν εργατικοί άνθρωποι διάλεξαν ένα πιο εύκολο δρόμο. Δολοφόνησαν τον Αίσωπο. Σύμφωνα με την δεύτερη εκδοχή, ο Αίσωπος στάλθηκε στο μαντείο των Δελφών από τον βασιλιά Κροίσο για να κάνει θυσία στον θεό Απόλλωνα και να λάβει κάποιο χρησμό. Φτάνοντας εκεί κατηγόρησε τους ιερείς ότι κοροϊδεύουν τους προσκυνητές, δίνοντας τους χρησμούς, αποκομίζοντας έτσι πλούτο και άνετη ζωή. Οι ιερείς, όπως φαίνεται, είχαν πιο τακτ από τους κατοίκους (στην πρώτη εκδοχή) και πριν τον δολοφονήσουν τον κατηγόρησαν ότι έκλεψε μια χρυσή (κατά άλλους ασημένια) φιάλη του Απόλλωνα. Την φιάλη την είχαν τοποθετήσει φυσικά οι ίδιοι στις αποσκευές του. Τον δίκασαν με συνοπτικές διαδικασίες και τον γκρέμισαν από την κορυφή του Παρνασσού την Υάμπεια. Άλλοι λένε ότι τον γκρέμισαν από την κορυφή των «Φαιδρυάδων πετρών» που βρίσκονται πάνω ακριβώς από τον χώρο του μαντείου. Αυτό προσωπικά μου φαίνεται λίγο απίθανο, γιατί δεν θα ήθελαν να «μολύνουν» με αίμα τον ιερό χώρο (τρομάρα τους). Και στις δύο πάντως εκδοχές φαίνεται ο θεός Απόλλωνας να τιμωρεί τους δολοφόνους του Αισώπου, στέλνοντας πείνα που σκότωσε πολλούς από αυτούς. Όπως και να έχει ο Αίσωπος υποστήριζε σε όλη του την ζωή την αλήθεια και αυτός ήταν και ο λόγος που ο θάνατος του δεν επήλθε από φυσικά αίτια.
Επίλογος Κάποιοι σύγχρονοι ιστορικοί, δέχονται μεν την ύπαρξη του Αισώπου ως πρόσωπο, αλλά υποστηρίζουν ότι οι μύθοι δεν είναι δικές του δημιουργίες. Πιστεύουν ότι τους περισσότερους από αυτούς τους συγκέντρωσε, τους άλλαξε και τους διέδωσε ως δικούς του. Όπως και να έχει οι μύθοι αυτοί έχουν συνδεθεί, από τον καιρό που εκείνος ζούσε ακόμα, με το όνομα του. Το πόσο γνωστός ήταν ο Αίσωπος στην εποχή του μας δείχνει το γεγονός, ότι αν ήθελαν να πούνε ότι κάποιος ήταν αγράμματος έλεγαν την φράση: «ούτε τον Αίσωπο δεν ξέρει».
Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο Αίσωπος δεν έγραψε ούτε μια λέξη από τους μύθους του. Απλά τους έλεγε και από στόμα σε στόμα αυτοί διαδόθηκαν τόσο στον χώρο όσο και στον χρόνο. Η πρώτη απόπειρα γραφής τους έγινε από τον Δημήτριο τον Φαληρέα τον 4ο αιώνα π.Χ., δηλαδή σχεδόν δύο αιώνες μετά τον θάνατο του Αισώπου. Το έργο αυτό δυστυχώς δεν έφτασε ως της μέρες μας. Οι συλλογές των Αισώπειων μύθων, που έχουμε είναι έργα του 1ου με 2ου αιώνα π.Χ.
Οι μύθοι του Αισώπου εκτυπώθηκαν για πρώτη φορά στο Μιλάνο το 1479μ.Χ. Από τότε έχουν ακολουθήσει πολλές εκδόσεις, σε διάφορες γλώσσες. Ο Αίσωπος έλεγε ότι: «Οι πράξεις των ανθρώπων δεν κρίνονται από την ταχύτητα εκτέλεσής τους, αλλά από τη μικρή ή τη μεγάλη τελειότητά τους». Η μεγάλη τελειότητα στην δημιουργία τους, καθώς και το ότι ακόμα και σήμερα είναι επίκαιροι, κάνουν τόσο σημαντικούς τους μύθους του Αισώπου.
Διαβάστε περισσότερα για το Αίσωπο και τους μύθους του με μετάφραση κάνοντας κλικ εδώ.
Διαβάστε τους μύθους του Αισώπου σε απλούστερη μορφή κάνοντας κλικ εδώ.
>Η ταινία «Μάθε παιδί μου γράμματα» γυρίστηκε το 1981 και πήρε 4 βραβεία στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1981 (α γυναικείου ρόλου (Άννα Μαντζουράνη), ανδρικού ρόλου (Βασίλης Διαμαντόπουλος), σκηνογραφίας και ειδικό βραβείο ερμηνείας (Νίκος Καλογερόπουλος)
Αποτελεί κοινωνική κριτική της μεταπολιτευτικής ελληνικής κοινωνίας, με τις έντονες ιδεολογικές αγκυλώσεις και παράλληλα την αδυναμία και την έλλειψη βούλησης από το ελληνικό κράτος να αξιοποιήσει το ανθρώπινο δυναμικό. Παράλληλα εξετάζεται και η εξάρτηση της ελληνικής εκπαίδευσης τόσο από σχήματα και νοοτροπίες του παρελθόντος όσο και από την εξουσία, της οποίας καλείται να γίνει φερέφωνο.
Υπόθεση
Η υπόθεση εκτυλίσσεται σε ένα χωριό της ορεινής Αρκαδίας (η ταινία έχει γυριστεί στη Στεμνίτσα, τη Δημητσάνα και άλλα χωριά της περιοχής) λίγο μετά τη μεταπολίτευση. Τα αποκαλυπτήρια ενός μνημείου πεσόντων κατά την Κατοχή αναστατώνουν την τοπική κοινωνία, καθώς παραλείπεται το όνομα του Χρίστου Καναβού, ενός κομμουνιστή αντιστασιακού που σκοτώθηκε στην περιοχή. Ο Περικλής (Β. Διαμαντόπουλος), συντηρητικός διευθυντής του Γυμνάσιου, έρχεται σε σύγκρουση τόσο με τη γυναίκα του Ελπίδα (Α. Ματζουράνη) όσο και με τους δυο γιους του Σωκράτη (Ν. Καλογερόπουλος) και Δημοσθένη (Κ. Τσάκωνα) που υπερασπίζονται το δικαίωμα της Χρυσάνθης (Ειρήνη Καζάκου) και της οικογένειάς της να καταθέσουν στεφάνι στη μνήμη του Καναβού.
Και η τεχνολογία στην αρχαιότητα Ο Κτησίβιος έζησε τον δεύτερο π.Χ. αιώνα στην Αλεξάνδρεια. Ήταν γιος κουρέα, αλλά ευτυχώς το ευνοϊκό για τις επιστήμες περιβάλλον της Αλεξάνδρειας του επέτρεψε να αφήσει σύντομα το κουρείο και να ασχοληθεί με αρκετά πιο εντυπωσιακά πράγματα. Περιγράφεται σαν ιδιοφυής μηχανικός που οι επινοήσεις του περιορίστηκαν μόνο απ' το περιβάλλον που ζούσε. Παρακάτω βλέπουμε μερικές απ' αυτές Σημαντική εφεύρεση του Κτησίβιου είναι πυροσβεστικό μηχάνημα που μάλιστα δούλευε με διπλή χειροκίνητη αντλία. Πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο για τις πολυκατοικίες της εποχής στις πυκνοκατοικημένες συνοικίες της Αλεξάνδρειας. Η ίδια μορφή πυροσβεστικής αντλίας με μικροτροποποιήσεις χρησιμοποιούταν μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
Αεραντλίες
Οι αντλίες αυτές του Κτησίβιου χρησιμοποιήθηκαν και σε άλλες του κατασκευές από μεταγενέστερους κατασκευαστές. Μπορούν να αντλήσουν τόσο νερό όσο και αέρα ανάλογα με τον βαθμό στεγανότητας που επιτεύχθηκε στην κατασκευή. Σε πολλές εφαρμογές χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα λόγω απλότητας της κατασκευής αλλά και αξιοπιστίας. Οι εμβολοφόροι κινητήρες εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιούνται σήμερα σε εκατομμύρια αυτοκίνητα, μοτοσυκλέτες και σε άλλες εφαρμογές θεωρούνται μια έξυπνη μετατροπή αυτού του τύπου αντλίας!
Μάχη του Τευτοβούργιου Δρυμού ονομάζεται η σύγκρουση ανάμεσα σε γερμανικά φύλα και το ρωμαϊκό στρατό, η οποία έλαβε χώρα μεταξύ 9-11 Σεπτεμβρίου του 9 μ.Χ. Επικεφαλής των πρώτων ήταν ο Αρμίνιος και των δεύτερων ο Πόπλιος Κοϊντίλιος Βάρος. Έληξε με σαρωτική νίκη των Γερμανών και αποτέλεσε κομβικό σημείο στον αγώνα τους εναντίον του ρωμαϊκού επεκτατισμού.
Ο Τευτοβούργιος Δρυμός είναι μια μεγάλη ημιορεινή περιοχή που απλώνεται σε δύο κρατίδια της σημερινής Γερμανίας, την Κάτω Σαξωνία και τη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία. Όμως το ακριβές σημείο της μάχης, το οποίο διασώζεται στις ρωμαϊκές πηγές απλά ως Τευτοβούργιο δάσος (saltusTeutoburgiensis), δεν έχει εξακριβωθεί.
Ιστορικό περιβάλλον
Στις αρχές του 1ου αι. μ.Χ. η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε καταφέρει να επεκταθεί ανατολικά του ποταμού Ρήνου - όριο της Ρωμαϊκής Γαλατίας - μέχρι τον ποταμό Έλβα. Τα εδάφη αυτά ήταν οργανωμένα στη νεοσύστατη επαρχία της Μεγάλης Γερμανίας αλλά ο έλεγχός τους ήταν πολύ δύσκολος, αφού σημειώνονταν διαρκείς εξεγέρσεις των φυλών που τα κατοικούσαν.
Το 7 μ.Χ. τοποθετήθηκε έπαρχοςτης περιοχής ο Πόπλιος Κοϊντίλιος Βάρος, ο οποίος έφερε τη φήμη του πολύ σκληρού στρατιωτικού - τρία χρόνια νωρίτερα είχε απομακρυνθεί από την Ιουδαία, επειδή είχε καταστείλει μια εξέγερση σταυρώνοντας 2.000 άτομα. Την ίδια εποχή μετατέθηκε στην επαρχία και ο Αρμίνιος (ή Χέρμαν), πρίγκιπας μιας γερμανικής φυλής Χηρούσκων
(ο Γερμανικός λαός των Χηρούσκων έγινε δια πρώτη φορά γνωστός κατά τους Γαλατικούς πολέμους του Ιουλίου Καίσαρος, ο οποίος τους αναφέρει εις το έργο του Γαλατικός Πόλεμος (6ο βιβλίο), περιγράφων γεγονότα του 53 π.Χ.
Ο Στράβων αναφέρει δια τους Χηρούσκους: «Άλλα δέ υποδεέστερα Γερμανικά έθνη είναι οι Χηρούσκοι και οι Χάττοι και οι Γαμαβρίουοι και οι Χαττουάριοι» (Γεωγραφικά 1.3.)
Και ο Κλαύδιος Πτολεμαίος αναφέρει δια τους Χηρούσκους: «υπό δέ τους Σιλίγγες (είναι) οι Καλούκωνες εκατέρωθεν του Άλβιος ποταμού, υπό τους οποίους οι Χαιρουσκοί» (Γεωγραφία,2.11).¨
Εκ των ανωτέρω αναφορών συμπεραίνεται ότι, οι Χηρούσκοι κατοικούσαν εις την βορειοκεντρική Γερμανία, μεταξύ των ποταμών Βέζερ και Έλβα, δηλαδή ακριβώς εις την περιοχή της μετέπειτα ονομασθείσας Σαξονίας.Τον 4ο αιώνα μ.Χ. δεν υπήρχαν πλέον ως χωριστός λαός καθώς είχαν ενσωματωθεί εις τους Σάξονες, όντας ένας εκ των κυρίων πυρήνων τους)
που μεγάλωσε στη Ρώμη, διακρίθηκε στο ρωμαϊκό στρατό και μάλιστα είχε ανέλθει στην τάξη των Ιππέων (χαμηλόβαθμοι πατρίκιοι). Από την πρώτη στιγμή της άφιξής του, ο Αρμίνιος προσπαθούσε κρυφά να συνενώσει τους ομοεθνείς του εναντίον της Αυτοκρατορίας.
Η μάχη
Το καλοκαίρι του 9 οι Ρωμαίοι είχαν μεταβεί στην κεντρική Γερμανία ανατολικά του ποταμού Βέζερ, με τρεις λεγεώνες υπό το Βάρο και βοηθητικές μονάδες ντόπιων υπό τον Αρμίνιο. Αφού ολοκλήρωσαν τις επιχειρήσεις και επέστρεφαν στο χειμερινό καταυλισμό τους μαζί με αποσκευές και οικογένειες στρατιωτών, ο Βάρος πληροφορήθηκε πως ο Αρμίνιος (που βρισκόταν μαζί του) συνομωτούσε με γερμανούς φυλάρχους εναντίον του. Επιθυμώντας να προλάβει οποιαδήποτε εξέγερση άμα τη γενέσει της, άλλαξε το δρομολόγιό του και κατευθύνθηκε προς τις επίφοβες περιοχές. Έτσι αναγκάσθηκε να περάσει από εδάφη που του ήταν τελείως άγνωστα, με αποτέλεσμα να πέσει στην παγίδα που είχε στήσει ο Αρμίνιος.
Καθώς οι Ρωμαίοι δυσκολεύονταν να διασχίσουν τα ελώδηδάση του Τευτοβούργιου Δρυμού, ο Αρμίνιος υποκρίθηκε ότι φεύγει για να φέρει βοήθεια. Αντί όμως βοήθειας, επέστρεψε με ένα στρατό από συνασπισμένες γερμανικές φυλές. Στη σύγκρουση που ακολούθησε, υπολογίζεται ότι συμμετείχαν περίπου 20.000 - 25.000 από τη μεριά των Ρωμαίων (3 λεγεώνες, 6 κοόρτεις από υποτελείς φυλές, 3 ίλεςιππικού) και 15.000 από τη μεριά του Αρμίνιου. Γνωρίζοντας εκ των έσω τις ρωμαϊκές στρατιωτικές τακτικές και την τοπογραφία του εδάφους, ο Αρμίνιος κατάφερε να χρησιμοποιήσει τις δυνάμεις του με τέτοιο τρόπο ώστε να επιφέρει συντριπτικά πλήγματα στον αριθμητικά υπέρτερο και καλύτερα εκπαιδευμένο αντίπαλο. Επί τρεις ημέρες οι Ρωμαίοι έπεφταν θύματα αλλεπάλληλων ενεδρών και επιθέσεων, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν σχεδόν όλοι, ενώ πολλοί άνδρες από τις βοηθητικές κοόρτεις αυτομολούσαν προς τους συμπατριώτες τους. Ο Βάρος αναγκάσθηκε προς το τέλος της μάχης να αυτοκτονήσει για να μην πιασθεί αιχμάλωτος, όπως και αρκετοί ακόμα αξιωματικοί. Ο Τάκιτος έγραψε ότι κάποιοι Ρωμαίοι δεν πέθαναν στη μάχη, αλλά θυσιάσθηκαν στα πλαίσια θρησκευτικών τελετών των νικητών ή κρατήθηκαν ως σκλάβοι - χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ επιχειρούσε στον Άνω Ρήνο το 50, ο διοικητής Λεύκιος Πομπόνιος βρήκε άνδρες του Βάρου υποδουλωμένους για σαράντα χρόνια.
Συνέπειες
Η ήττα στον Τευτοβούργιο Δρυμό είναι μία από τις χειρότερες στην ιστορία του ρωμαϊκού στρατού και οι κωδικοί αριθμοί των τριών λεγεώνων (XVII, XVIII, XIX) δεν ξαναχρησιμοποιήθηκαν ποτέ, σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική των Ρωμαίων να αναδομούν τις ηττημένες λεγεώνες. Ο Σουητόνιος διασώζει ότι η είδηση της πανωλεθρίας συντάραξε το γέροντα αυτοκράτορα Οκταβιανό, σε βαθμό που χτύπαγε το κεφάλι του στους τοίχους του παλατιού και φώναζε «Βάρε, δώσε πίσω τις λεγεώνες μου». Μολονότι στα επόμενα επτά χρόνια οι Ρωμαίοι διεξήγαγαν δύο επιτυχημένες εκστρατείες υπό την ηγεσία του Γερμανικού, η επαρχία της Μεγάλης Γερμανίας διαλύθηκε και τα σχέδια για επέκταση ανατολικά του Ρήνου εγκαταλείφθηκαν.
Ο ανδριάντας
Στη μεριά των νικητών, η νίκη δημιούργησε στον Αρμίνιο την προσδοκία ότι μπορούσε να συνενώσει όλες τις γερμανικές φυλές σε μια μόνιμη συμμαχία. Σημαντικό ήταν να πείσει τους πανίσχυρους Μαρκομάνους, λαό που κατοικούσε στην αριστερή όχθη του Άνω Δούναβη (κάπου στη σημερινή Βοημία) και έως τότε είχε τηρήσει ουδέτερη στάση. Έκοψε λοιπόν το κεφάλι του Βάρου και το έστειλε στον αρχηγό τους, αλλά αυτός αρνήθηκε να συμπράξει - μάλιστα σε μια κίνηση αβροφροσύνης έστειλε το κεφάλι στη Ρώμη για να ταφεί με τις πρέπουσες τιμές. Τελικά, αν και το όνειρο για συνένωση των Γερμανών δεν ευοδώθηκε, μακροπρόθεσμα η νίκη στο Τεύτομπουργκ είχε ευεργετικές συνέπειες: ακόμα κι όταν ο Γερμανικός προέλαυνε τα έτη 14-16, ο αυτοκράτορας Τιβέριος δεν τόλμησε να διατάξει επανενσωμάτωση της Γερμανίας στην Αυτοκρατορία. Επίσης τα λάφυρα -άψυχα και έμψυχα- ήταν τόσα πολλά που ώθησαν τους νικητές σε ανώτερο στάδιο ανάπτυξης.
Για αυτόν ακριβώς τον λόγο , επειδή κάθε ανδριάντας είναι ένα είδος μνημείου και το μνημείο έχει σχέση -πως άλλωστε δηλώνει και η λέξη- με την μνήμη, οι Γερμανοί κατασκεύασαν έναν ανδριάντα 53,46 μέτρων, και όπου στα7μέτρα του ξίφους (550 κιλά), στηνόψη γράφει: «Γερμανική ομόνοια, αυτή είναι η δύναμη μου, η δύναμη μου η εξουσία της Γερμανίας». Και στην ασπίδα γράφει « Σταθερός στην πίστη*/ ευσυνειδησία ή σε ελεύθερη μετάφραση πιστά αφοσιωμένος- Treufest» (*της πατρίδος:-οι γερμανοί στην γλώσσα τους ξεχωρίζουν μεταξύ θρησκευτικής και πατριωτικής πίστης-).
Εμείς, σαν Έλληνες, έχουμε κάτι ανάλογο π.χ. τον ανδριάντα του στρατηγού Παυσανία στις Πλαταιές ή έστω κάπου αλλού, έτσι για την ιστορική μας μνήμη;
(...μήπως θεωρούν οι εκάστοτε κυβερνήσεις ότι δεν υπάρχουν Έλληνες τόσο μεγάλου μεγέθους;... ακούστηκε ότι σε ολόκληρη την Αθήνα δεν βρίσκουν μέρος να στήσουν τον ανδριάντα του Μ. Αλέξανδρου...).
Τελικά, ο Αύγουστος αντέδρασε στέλνοντας στρατεύματα στην περιοχή του Ρήνου για να αποκαταστήσουν τη σταθερότητα, μια μεγάλη επιτυχία που έλαβε χώρα το 13 μ.Χ. Ο Ρωμαίος στρατηγός Γερμανικός εκμεταλλεύτηκε μια εμφύλια διαμάχη ανάμεσα στους αρχηγούς Αρμίνιο και Σεγέστη. Ο Αρμίνιος νικήθηκε και εγκατέλειψε τη μάχη, και σκοτώθηκε μέσα στο 19 μ.Χ. εξαιτίας προδοσίας.
Σε κείμενα ελλήνων και ξένων διανοουμένων και περιηγητών για τα Γλυπτά του Παρθενώνα έγιναν επίσης διάφορες αναφορές-μεταξύ αυτών είναι και η καταγγελία του λόρδου Βύρωνα η οποία ακούγεται στο βίντεο:
«Η Κατάρα της Αθηνάς»
Μα στερνός, στο σαστισμένο πλήθος, κάπου σε μιαν άκρη, Ενας που ήσυχα κοιτάζει βουρκωμένος απ' το δάκρυ, Μ' άλαλο θυμό και πόνο μια αυτά πούκλεψαν θαμάζει, Μια σιχένεται τον κλέφτη σύψυχα κι ανατριχιάζει Ω! που ζώντας και που σκόνη, δίχως σχώριο να γροικήση, Ν' ακλουθιέται η αχορτασιά του η ιερόσυλη με μίση, Και η εκδίκηση ως τον τάφο και πιο πέρα, το όνομά του Να το κυνηγά, στο πλάγι του μωρόδοξου Ηροστράτου, Και σε φύλλα λεκιασμένα και γραμμές που καίνε ας γίνη Ατελείωτα να στράφτουν εμπρηστές ναών κι Ελγίνοι, Καταδικασμένοι αιώνια στο ίδιο ανάθεμα κι οι δυο τους, Που ίσως στο στερνό θε νάβρης και τον πιο χειρότερό τους, Ετσι ας στέκουν, να τους βλέπουν τα μελλούμενα τα χρόνια, Αγαλμα άσειστο, με βάση μοναχή, την καταφρόνια. (μετάφραση Στέφανου Μύρτα)
Κλαίει η Αθηνά , παραπονιέται στον Βύρωνα...
«…Απ’του Τούρκου τη μανία γλύτωσα και του Βανδάλου,
μα η χώρα σου έναν κλέφτη μούχει στείλει πιο μεγάλο, Κοίτα , άδειος ο ναός μου, κατοικία ρημαγμένη,και στοχάσου τι αθλιότης είναι γύρω απλωμένη….»
(στοίχοι 97-100, Λόρδου Βύρωνα «Η Κατάρα της Αθηνάς», Η Αθηνά και τα λόγια της, Κουτσούκαλη , Ιωλκός, 1992, σ.40)
«Στις ακρογιαλιές του Ομήρου υπήρχε μια μακαριότητα, ένα μεγαλείο, που έφτασαν ως τις ημέρες μας άθιχτα. Η πατούσα μας, που ανασκαλεύει την ίδιαν άμμο, το νιώθει. Περπατάμε χιλιάδες χρόνια, ο άνεμος ολοένα λυγίζει τις καλαμιές κι ολοένα εμείς υψώνουμε το πρόσωπο. Καταπού; Ως πότε; Ποιοί κυβερνάνε;» Ο Μικρός Ναυτίλος, Οδυσσέας Ελύτης.
Το επικήδειο σημείωμα του Γεώργιου-Αλέξανδρου Μαγκάκη
«Σαλπάρω ήρεμος για τον άλλο κόσμο. Αυτό που αφήνω πίσω μου, σίγουρα δεν είναι πια η Ελλάδα μου. Αυτός είναι άλλος τόπος με ανθρώπους άλλης φυλής που δεν με αφορούν. Τι θέλω εγώ ανάμεσά τους;»
Άρθρο 120. 4. Η τήρηση του Συντάγματος επαφίεται στον ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟ των Ελλήνων
Οικονομική κρίση
«Αρνούμαι να εγγίσω μέχρι και του οβολού τα δημόσια χρήματα, ενώ ευρισκόμεθα εις το μέσον ερειπίων και ανθρώπων βυθισμένων εις εσχάτην πενίαν». Καποδίστριας
Εσύ τι είσαι;
«Δεν θα έλεγα αυτά τα λόγια, αν δεν φρόντιζα υπερβολικά για όλη την Ελλάδα εν γένει, γιατί και εγώ είμαι Έλληνας από παλαιά και δε βαστά η ψυχή μου να βλέπω την Ελλάδα υποδουλωμένη αντί ελευθέρας» O Αλέξανδρος Α', ο επικαλούμενος «Φιλέλληνας», ήταν βασιλιάς της Μακεδονίας, πριν από τον Μ. Αλέξανδρο, πριν από τον Φίλιππο."Η Ελλάδα ποτέ δεν θα δεχθεί ονομασία που θα έχει σαν συνθετικό ή παράγωγο τη λέξη Μακεδονία". Συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών 1992
Ας αρχίσουμε το τραγούδι με τις Μούσες τις Ελικωνιάδες που κατέχουν τον Ελικώνα, το ιερό και μεγαλόπρεπο βουνό και χορεύουν με τ’απαλά τους πόδια, γυρ’ από την κρήνη με τους μενεξέδες και τον βωμό του μεγαλοδύναμου γυιού του Κρόνου, και σαν λούσουν τα τρυφερά κορμιά τους στον Περμησσό ή στην Ιπποκρήνη ή στον σεβαστό Ολμειό, στην πιο ψηλή κορφή του Ελικώνα, στήνουν χορούς μαγευτικούς, βάζοντας δύναμη στα πόδια τους. Κι από κει ξεπηδούν μεσ’ τη νύχτα, τυλιγμένες σε πυκνή ομίχλη και πηγαίνουν υμνώντας με πανέμορφη φωνή τον Δία τον Αιγίοχο, την Αργεία την Ήρα τη σεβαστή, τη χρυσοπέδιλη, και την κόρη του Αιγίοχου Δία, τη γλαυκομάτα Αθηνά, τον Φοίβο Απόλλωνα και την τοξεύτρα Άρτεμη, τον αφέντη της γης, τον κοσμοσείστη Ποσειδώνα και τη σεμνή Θέμιδα, την παιχνιδοβλέφαρη Αφροδίτη και τη χρυσοστεφανωμένη Ήβη, την όμορφη Διώνη και τη Λητώ, τον Ιαπετό και τον δόλιο Κρόνο, την Ηώ και τον μέγα Ήλιο, τη λαμπρή Σελήνη και τη Γαία, τον Ωκεανό τον μέγα και τη μαύρη Νύχτα και την ιερή γενιά των αιώνιων άλλων αθανάτων. Αυτές δίδαξαν κάποτε στον Ησίοδο ένα όμορφο τραγούδι, καθώς έβοσκε τ’ αρνιά του κάτω απ’ τον ιερό Ελικώνα. Κι αυτά τα λόγια πρώτα μου αφηγήθηκαν οι Μούσες οι Ολύμπιες, οι κόρες του Δία του Αιγίοχου: «πως εμείς οι αγριοβοσκοί, οι ξεδιάντροποι, που είμαστε μόνο κοιλιές, ξέρουμε ψέμματα πολλά να λέμε που μοιάζουν με αλήθειες, αλλά ξέρουμε, αν το θέλουμε να λέμε και την αλήθεια». Έτσι μίλησαν οι κόρες του μεγάλου Δία με λόγια καθαρά και κόβοντας ένα κλαρί δάφνης, γεμάτο βλαστούς, μου τόδωσαν σκήπτρο. Και μου ενέπνευσαν τραγούδι θεσπέσιο για να τραγουδώ τα μελλούμενα και τα περασμένα και με πρόσταξαν να υμνώ την αιώνια γενιά των μακαρίων, πρώτα όμως ν’ αρχίζω και να τελειώνω το τραγούδι μου μ’ αυτές. Αλλά γιατί μιλάμε για πράγματα που δεν είναι Τόσο σημαντικά;
Γαμήλια τελετή
Στη νήσο Απία της Πολυνησίας,(η Πελοπόννησος πρίν τόν Πέλοπα ονομαζόταν Απία από τόν πρώτο Θεοβασιλέα της Άπιν,μάθετε δε ότι καί σήμερα τήν αχλαδιά στήν Πελοπόννησο τήν λένε απιδιά.)