Αναστήλωση του Ναού της Αθηνάς Νίκης*
(Foto: Robertinum, αρχαιολογικό μουσείο πανεπιστημίου Halle)
Τη νύχτα, μέσα στη κατάσταση του ημίφωτος, τότε που οι λεπτομέρειες αποδυναμώνονται μπροστά στην ολότητα και η ασάφεια αποβαίνει δημιουργική, ο μεγαλειώδης βράχος της Ακρόπολης διεγείρει τον ιστορικό στοχασμό για μια από τις μεγαλύτερες περιπέτειες που βιώθηκαν ποτέ – την περιπέτεια του κλασικού πνεύματος. Η Ακρόπολις είναι εδώ , σε ένα νέο πολεοδομικό περίγυρο αλλά θαυμαστή όσο και στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν ο Σίγκμουντ Φρόϋντ , «κριτικός» επισκέπτης της Αθήνας (1904) και επιφυλακτικός απέναντι στην ελληνολατρεία του γερμανικού λόγου, σημείωνε στο ημερολόγιό του : «Ώστε όλα αυτά υπάρχουν πραγματικά , όπως τα μάθαμε στο σχολείο»...
Η Ακρόπολις ήταν εκεί, ως ερειπιώνας μέσα στο σκληρά δοκιμασμένο μετεπαναστατικό τοπίο του 19ου αιώνα, με τα ίχνη των μαχών και της φωτιάς έκδηλα για αρκετές δεκαετίες, ως την εποχή της φωτογραφίας. Με τις διακριτικές εγχαράξεις των μαρμάρων της από τους ξένους περιηγητές – τότε που δεν είχαν σπρέϋ ή μηχανικά μέσα – με το μικρό μουσουλμανικό τέμενος κατεδαφισμένο από τους εξεγερμένους, με την απειλή ενός ανακτορικού οικοδομήματος που σχεδίαζε δίχως ευτυχώς να πραγματοποιήσει ο Όθων , πρώτος βασιλιάς της χώρας. Σε αυτό το κακοφορμισμένο τοπίο, μια ήσυχη νύχτα του Δεκεμβρίου 1833 , ο καθηγητής Πανεπιστημίου και αρχαιολόγος Λουδοβίκος Ρος θα τοποθετήσει πυρσούς και θα φωτίσει τα ένδοξα ερείπια, σκορπίζοντας συγκίνηση στους λιγοστούς Αθηναίους.
Από τις γλαφυρές σημειώσεις του Ross μαθαίνουμε πώς απερρίφθη το σχέδιο ανέγερσης του ανακτόρου του νεαρού Βαυαρού βασιλιά πάνω στην Ακρόπολη.
«(...) Καθυστερούσαν τα σχέδια για την ανέγερση ανακτόρου πάνω στην Ακρόπολη. Σύμφωνα με τα σχέδια αυτά, που τα είχε συλλάβει η "πανέξυπνη" σκέψη του τότε διαδόχου και τώρα βασιλιά της Βαυαρίας, ο αιωνόβιος αρχιτέκτων Σίνκελ με μεγαλοφυή εκμετάλλευση του στενού χώρου είχε γι' αυτό το σκοπό εκπονήσει ένα θελκτικό σχεδιάγραμμα. Ο Οθων ταλαντευόταν μέρες πολλές ώσπου να πειστεί για τη μη πρακτικότητα της ωραίας αυτής ιδέας. Με έναν αναστεναγμό απέρριψε το τολμηρό όνειρο (...)».
Και για να δουν οι σημερινοί αρχαιοφύλακες ποιοι ήταν οι πρώτοι συνάδελφοί τους, διαβάζουμε απ
ό τις σημειώσεις του Ross: «(Τότε) έγινα γενικός έφορος αρχαιοτήτων (...). Ο φίλος μου ο Σάουμπερτ (...) και ο ικανός Δανός αρχιτέκτων Χ.Χάνσεν με βοηθούσαν στα τεχνικά ζητήματα. Για τη φρούρηση της Ακρόπολης και τη φύλαξη αρχαιοτήτων μού παραχωρήθηκαν 12 παλαιοί αγωνιστές από το λόχο απομάχων της Μονεμβασιάς (...). Εφτιαξα ένα σπιτάκι με τον Σάουμπερτ στην είσοδο της Ακρόπολης, πάνω από το Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού (...) (σ.σ. προφανώς για Φυλακείο). Αποτελούνταν κατά το μεγαλύτερο μέρος από άχρηστα αρχαία ερείπια, κομμάτια από κίονες, κιονόκρανα, ανάγλυφα και επιγραφές (...)».
Οι δικοί μας, που προέρχονταν από την αρχαιοκαπηλεία, δεν ήταν σε θέση ούτε ανασκαφές να διενεργήσουν, ούτε να προβούν σε αναστηλώσεις μνημείων, ούτε, ακόμη, να προβούν σε αναγνωρίσεις των αρχαιολογικών τόπων, βάσει των πληροφοριών των κειμένων των αρχαίων περιηγητών.
Ο μόνος άξιος ήταν ο νεαρός τότε Κυριάκος Πιττάκης (1798-1863)** ο οποίος και διαδέχτηκε τον Ρος στην διεύθυνση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας το 1836, όταν ο τελευταίος ανέλαβε την έδρα της Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο.
Ο Λουδοβίκος Ρος (Ludwig Ross, 22 Ιουλίου 1806-6 Αυγούστου 1859), ήταν Γερμανός ελληνιστής, πρώτος καθηγητής αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, παρέμεινε στην Ελλάδα από το 1833 μέχρι το 1843, διετέλεσε γενικός έφορος αρχαιοτήτων στην Αθήνα, όταν τον Δεκέμβριο του 1834 η Αθήνα ανακηρύχτηκε πρωτεύουσα του μόλις αναγνωρισθέντος ελεύθερου ελληνικού κράτους.
Η καριέρα του στην Ελλάδα, άρχισε όταν το 1833 διορίστηκε ο Bαυαρός αρχιτέκτων Adolf Weissenburg ως αρμόδιος «διά την διατήρησιν αλλά και την ανεύρεσιν και συλλογήν των αρχαιολογικών θησαυρών του Bασιλείου» με υφισταμένους τον Kυριακό Πιττάκη για τη Στερεά Ελλάδα, τον Iωάννη Kοκκώνη για τα νησιά του Αιγαίου και τον Ludwig Ross για την Πελοπόννησο. Συνοδεύει τον Όθωνα στις περιοδείες του καταγράφοντας τις τοπικές διαλέκτους. - Το 1837 είναι και καθηγητής στο νεοϊδρυθέν πανεπιστήμιο Αθηνών - το 1945 φεύγει για την Γερμανία και το 1859 αυτοκτονεί στην Γερμανία.
Πηγές:
http://archive.enet.gr/online/online_print?id=7259200, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 09/01/2006,
http://homoecologicus.wordpress.com/2009/07/30/το-νεο-μουσειο-τησ-ακροπολησ-και-το-γκ ,
http://el.wikipedia.org/wiki, http://www.diaspora.gr/book2.asp?ID=127979
*Ο ναός διατηρήθηκε για πολλούς αιώνες και τον 5ο αιώνα μ.Χ. μετατράπηκε σε εκκλησία. Αυτό γράφει το Υπουργείο Πολιτισμού, μεταξύ άλλων εδώ: http://www.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=982
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου