Κυριακή 31 Ιουλίου 2022

Πολύγνωτος , ο ίσως δάσκαλος, του Φειδία!

-

Πολύγνωτος , έτος ζωγράφος μου ήν την έχω , Θάσιος δε τη γένος , υος δε και μαθητής ' Αγλαοφώντος-

έτσι  μας τον περιγράφει  ο Βαλέριος Αρποκρατίων (Οὐαλέριος ή Βαλέριος Ἁρποκρατίων, έζησε τον 2ο αιώνα μ.χ.χ.) σε ένα λόγο του Λυκούργου (του Αθηναίου). ....καί όμως,  οι Αθηναίοι τον τίμησαν με την παροχή πολιτικών δικαιωμάτων καθώς στόλισε, ζωγράφισε την Ποικίλη στοά στην αρχαία Αθήνα  και έτσι έγινε Αθηναίος πολίτης. Τότε δεν έδειναν στον κάθε τυχαίο ιθαγένεια και πολιτικά δικαιώματα...

Ο Πολύγνωτος ζωγράφισε την εποχή του Κίμωνα ένα έργο με θέμα τη μάχη του Μαραθώνα

Σάββατο 23 Ιουλίου 2022

Από τον Απόλλωνα στο φάντασμα της όπερας.

 Γράφει ο Νίκος Σάμιος

Η κορυφή της  Οπερά Γκαρνιέ, είναι αφιερωμένη στον 

ΑΠΟΛΛΩΝΑ με την λύρα του, μαζί με δυο Μούσες (Απόλλων Μουσηγέτης)

 Στο Παρίσι τη δεκαετία του 1880, η λυρική σκηνή Οπερά Γκαρνιέ, πιστεύεται ότι ήταν (αρκετοί λένε ότι είναι ακόμη) στοιχειωμένη από μια οντότητα, γνωστή ως το Φάντασμα της Όπερας.

Πέμπτη 14 Ιουλίου 2022

Παναγία ...μπλε για την Ιταλία και το πορτοκαλί της Ολλανδίας

 

Γιατί φοράει μπλε η Ιταλία και πορτοκαλί η Ολλανδία;

ΟΛΛΑΝΔΙΑ


Τα χρώματα της ολλανδικής σημαίας είναι κόκκινα, λευκά και μπλε - δεν υπάρχει καθόλου πορτοκαλί. Αλλά σε όλο τον κόσμο, οι Κάτω Χώρες φοράνε   πορτοκαλί.. Το φοράνε στις μέρες της εθνικής υπερηφάνειας και οι στολές των αθλητικών ομάδων τους είναι σχεδόν όλες πορτοκαλί.

Μπορεί να φαίνεται περίεργο, αλλά υπάρχει μια ενδιαφέρουσα ιστορία

Δευτέρα 11 Ιουλίου 2022

Τα ΜΜΕ στην αρχαιότητα

Γράφει ο Νίκος Σάμιος

Επικοινωνία είναι η διαδικασία της ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ δύο ή περισσότερων μελών για τα οποία η πληροφορία έχει νόημα (1) οπότε αποκτά νόημα και η ανταλλαγή της ως μια πράξη. Επικοινωνία έχουμε για παράδειγμα μεταξύ έμβιων όντων με την ανταλλαγή σκέψεων, μηνυμάτων, συναισθημάτων ή πληροφορίας μέσω της ομιλίας, της εικόνας, της γραφής, της συμπεριφοράς μεταξύ ανθρώπων.

Για να πραγματοποιηθεί η διαδικασία της επικοινωνίας

Δευτέρα 4 Ιουλίου 2022

Ο Θησέας και το παιχνίδι της πάλης

 

Ο Θησέας, κατά τον Παυσανία ήταν ο πρώτος που υπέταξε το παιχνίδι της πάλης

σε ορισμένους κανόνες και που το ανύψωσε σε τέχνη, ενώ πριν από την εποχή του ήταν ένας πρωτόγονος αγώνας, στον οποίο το σωματική μέγεθος και η δύναμη και μόνο αποφάσιζαν για τη νίκη:
....σκότωσε στην Ελευσίνα τον Κερκύονα, γιο του Βράγχου και της νύμφης Αργιόπης. Αυτός ανάγκαζε τους διαβάτες να παλεύουν μαζί του και πάνω στην πάλη τους σκότωνε. Ο Θησέας τον σήκωσε ψηλά και τον έριξε με δύναμη στο έδαφος («Θησεὺς δὲ αὐτὸν μετέωρον ἀράμενος ἔρραξεν εἰς γῆν». Απολλόδωρος, στην «Μυθολογική Βιβλιοθήκη, Επιτομή , 1.1 – 1.11
«…εἶναι δὲ ὁ Κερκυὼν λέγεται καὶ τὰ ἄλλα ἄδικος ἐς τοὺς ξένους καὶ παλαίειν οὐ βουλομένοις· καὶ ὁ τόπος οὗτος παλαίστρα καὶ ἐς ἐμὲ ἐκαλεῖτο Κερκυόνος, ὀλίγον τοῦ τάφου τῆς Ἀλόπης ἀπέχων. λέγεται δὲ ὁ Κερκυὼν τοὺς καταστάντας ἐς πάλην διαφθεῖραι πλὴν Θησέως, Θησεὺς δὲ κατεπάλαισεν αὐτὸν σοφίᾳ τὸ πλέον· παλαιστικὴν γὰρ τέχνην εὗρε Θησεὺς πρῶτος καὶ πάλης κατέστη ὕστερον ἀπ᾽ ἐκείνου διδασκαλία· πρότερον <δὲ> ἐχρῶντο μεγέθει μόνον καὶ ῥώμῃ πρὸς τὰς πάλας…» ( Παυσανίας Αττικά, κεφ. 39, παραγ. 3).
Δηλαδή, με ΣΟΦΙΑ (ΓΝΩΣΗ) νίκησε ο Θησέας.

Αιγαίο: Στο Δρόμο του Θησέα ας 'περπατήσουμε' κι εμείς


 ...ἀσκοῦ τὸν προύχοντα ποδάονα, φέρτατε λαῶν,
μὴ λύσῃς, πρὶν ἐς ἄκρον Ἀθηναίων ἀφίκηαι.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

[…] βασιλιάς έγινε ο μεγαλύτερος γιος του Ερεχθέα, ο Κέκροπας, ο οποίος παντρεύτηκε τη Μητιάδουσα, κόρη του Ευπάλαμου, και απέκτησε ένα γιο, τον Πανδίονα. Αυτός βασίλεψε μετά τον Κέκροπα αλλά διώχθηκε από τους γιους του Μητίονα που στασίασαν και κατέφυγε στα Μέγαρα, στον Πύλα, και παντρεύτηκε την κόρη του Πυλία. Από αυτήν έγινε σύντομα και βασιλιάς της πόλης· γιατί ο Πύλας σκότωσε τον αδελφό του πατέρα του, τον Βίαντα, παρέδωσε τη βασιλεία στον Πανδίονα, ενώ ο ίδιος με λαό πήγε στην Πελοπόννησο και ίδρυσε την Πύλο.

Όταν ο Πανδίονας ήταν στα Μέγαρα, απέκτησε γιους, τον Αιγέα, τον Πάλλαντα, τον Νίσο και τον Λύκο. Ορισμένοι λένε ότι ο Αιγέας ήταν γιος του Σκύριου, αλλά ότι το ανέλαβε σαν δικό του ο Πανδίονας. Μετά τον θάνατο του Πανδίονα, τα παιδιά του εξεστράτευσαν εναντίον της Αθήνας, έδιωξαν τους γιους του Μητίονα και χώρισαν την επικράτεια στα τέσσερα· το γενικό πρόσταγμα όμως το είχε ο Αιγέας.

 Μετά το θάνατο του πατέρα του, ο Αιγέας κατόρθωσε να γυρίσει στην Αθήνα και να ανακτήσει την εξουσία, παρά τη σφοδρή αντίδραση των 50 ανιψιών του, γιων του Πάλλαντα. Σύμφωνα με την ιερή ελληνική παρά, ο Αιγέας είχε την ατυχία να μη μπορεί να αποκτήσει παιδί ή ότι αποκτούσε παιδιά αλλά μόνο κορίτσια και γι' αυτό ήθελε να αποκτήσει ένα αγόρι. Νομίζοντας πως η αιτία ήταν κάποιος θυμός της θεάς Αφροδίτης, ίδρυσε στην Αθήνα το πρώτο ιερό καθιερώνοντας έτσι τη λατρεία της Ουράνιας Αφροδίτης.
Ωστόσο ο πόθος του δεν εκπληρώθηκε. Απελπισμένος πήγε στο Μαντείο των Δελφών να ζητήσει συμβουλή. Εκεί η Πυθία του έδωσε το χρησμό που πήρε από τη Θέμιδα. Ο χρησμός έλεγε:

 ...ἀσκοῦ τὸν προύχοντα ποδάονα, φέρτατε λαῶν,
μὴ λύσῃς, πρὶν ἐς ἄκρον Ἀθηναίων ἀφίκηαι.

Να μη λύσεις το πόδι του ασκιού, πριν να φτάσεις στην Αθήνα» καταγράφει τον χρησμό ο Απολλόδωρος   3,15,5,4

Σκοτισμένος, πήγε στον φίλο του, τον σοφό Πιτθέα, γιο του Πέλοπα και αδελφό του Ατρέα και του Θυέστη, που ήταν βασιλιάς στην Τροιζήνα και είχε κόρη την όμορφη Αίθρα. Μόλις έφτασε, έσπευσε να του διηγηθεί τον καημό του αλλά και τον χρησμό. Ο Πιτθέας κατάλαβε πως η Πυθία διέταξε τον βασιλιά της Αθήνας να μην σμίξει με γυναίκα (και να μην πιει κρασί) ώσπου να γυρίσει στο σπίτι του. Ο χρησμός έλεγε να μη λύσει το πόδι (το ανδρικό γεννητικό όργανο) του ασκού (αυτό που προβάλει κάτω από την κοιλιά). 

Αντί, όμως, να του τα πει, προτίμησε να ποτίσει τον Αιγέα με τόση πολλή κρασί, ώστε να τον μεθύσει για τα καλά. Και τον οδήγησε σε ένα δωμάτιο, όπου είχε βάλει την κόρη του, την Αίθρα, να τον περιμένει ξαπλωμένη στο κρεβάτι.

Κανένας, εκτός από την ίδια την Αίθρα, δεν μπορούσε να ξέρει αν έγινε τίποτα ανάμεσά τους. Το βέβαιο είναι ότι ο Αιγέας έμεινε κάμποσο καιρό φιλοξενούμενος του φίλου στην Τροιζήνα, ενώ η Αίθρα είδε μια νύχτα στον ύπνο της την θεά Αθηνά να της λέει να πάει στο νησί Σφαίρα (που ταυτίζεται με τη Σαντορίνη, αν και οι Ποριώτες θεωρούν ότι πρόκειται για τον Πόρο που τότε δεν ήταν νησί, καθώς μια λωρίδα γης τον ένωνε με την πελοποννησιακή στεριά) για να κάνει μια σπονδή. Εκεί, την περίμενε ο Ποσειδώνας.

 

 

Ο ΘΗΣΕΑΣ ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΟΓΟΝΙΚΑ ΟΠΛΑ - Ελληνων Αναβασις blog

 


Αν και άγνωστο αν από τον Αιγέα ή από τον Ποσειδώνα, η Αίθρα έμεινε έγκυος για μεγάλη χαρά του βασιλιά της Αθήνας που όμως το είχε παρακάνει με την παραμονή του στην Τροιζήνα. Αποφάσισε πως έπρεπε να γυρίσει στο σπίτι του, πριν οι Παλλαντίδες κάνουν κάτι ανεπανόρθωτο. Πριν να φύγει, πήρε την Αίθρα παράμερα, πλάι σ’ έναν βράχο κάτω από τον οποίο έκρυψε το σπαθί του με λαβή από ελεφαντόδοντο κι ένα ζευγάρι σαντάλια. Της είπε πως, αν γεννούσε κόρη, θα ’πρεπε να την κρατήσει και να την αναθρέψει αυτή. Αν, όμως, αποκτούσε γιο, να τον μεγάλωνε κι όταν έκρινε ότι ήρθε ο καιρός, να τον έβαζε να σηκώσει τον βράχο, να πάρει σπαθί και σαντάλια και να του τον στείλει στην Αθήνα.

 

Το μωρό γεννήθηκε μια γενιά πριν από την εποχή του Τρωικού πολέμου και μια γενιά μετά τον Ηρακλή, εκεί γύρω στα χρόνια μετά . Οι πόνοι της γέννας βρήκαν την Αίθρα στον δρόμο που οδηγούσε από το παλάτι του πατέρα της ως το λιμάνι της Κηληντρίδας, στο Γενέθλιο, όπως το είπαν, μπροστά σε ένα ναό του Άρη. Ήταν αγόρι και η Αίθρα το είπε στον Θησέα (από το ρήμα θέτω, καθώς ο Αιγέας είχε «θέσει» σε συγκεκριμένο σημείο το ξίφος και τα σαντάλια, από τα οποία έμελλε να αναγνωρίσει τον γιο του).


Υπήρχε βλέπετε το Αιγαίο απ’ την αρχαιότητα.

 Πες μου ποια είναι η πατρίδα
Πες μου πόσο θα κρατήσει


Ο ήλιος απ τη δύση, στο αρχιπέλαγος

 Ο όρος «arcipelago»

προέρχεται από τις Ελληνικές λέξεις «άρχων» (αρχηγός / πρώτος) και «πέλαγος» (θάλασσα). Αρχικά η ονομασία αφορούσε το Αιγαίο Πέλαγος. Ήταν η μεσαιωνική του ονομασία και αναφέρεται με αυτή σε όλους τους χάρτες που διασώζονται από την εποχή. Αργότερα προσδιορίστηκαν με αυτόν τον όρο τα νησιά του Αιγαίου σαν ενότητα.

 Σαν θαλάσσια λίμνη που στις ακτές του αναπτυσόταν οι Ελληνικές πόλεις-κράτη. Στην Αθήνα βασιλιάς ήταν ο Αιγέας. Κάθε χρόνο διοργάνωναν αγωνίσματα που λάμβαναν μέρος αθλητές απ’ όλες τις πόλεις-κράτη της Ελλάδας. Οι Αθηναίοι αθλητές νικούσαν πάντα. Όμως νικήθηκαν απ’ τους αθλητές της Κνωσσού του Μίνωα όταν πήραν μέρος στα αγωνίσματα. Οι Αθηναίοι ζήλεψαν και –δεν θυμάμαι την ιστορία αν έγινε επίσημα ή ανεπίσημα– δολοφόνησαν από φθόνο τους νικητές. Αυτό ήταν μεγάλη προσβολή και αιτία πολέμου. Για ν’ αποφευχθεί ο πόλεμος ο Μίνωας, βασιλιάς της Κνωσσού και ο Αιγέας βασιλιάς της Αθήνας συμφώνησαν κάθε χρόνο ο Αιγέας να πληρώνει φόρο αίματος στον Μίνωα. Ο φόρος αίματος ήταν να στέλνει τα επτά πιο ξακουστά αρχοντόπουλα των Αθηνών στην Κνωσσό να παλέψουν με τον Μινώταυρο μέσα στον Λαβύρινθο. Αν νικούσαν τον Μινώταυρο θα σταματούσαν οι Αθηναίοι να πληρώνουν τον φόρο αίματος δηλαδή να στέλνουν τα παλληκάρια.

Ο Μινώταυρος είχε κεφάλι ταύρου και σώμα ανθρώπου και γεννήθηκε απ’ την συνεύρεση της Πασιφάης, γυναίκας του Μίνωα, μ’ έναν όμορφο ιερό ταύρο. Είχε φοβερή δύναμη και ήταν ένα πολύ άγριο τέρας. Τον είχαν κλείσει στον Λαβύρινθο. Ένα δαιδαλώδες κτίσμα με ατέλειωτες διακλαδώσεις που ήταν αδύνατον όταν έμπαινες να ξαναβγείς. Είχε φάει όλα τα αρχοντόπουλα των Αθηνών που πήγαιναν να παλέψουν μαζί του. Αλλά και αυτά που κατόρθωναν να ξεφύγουν απ’ τον Μινώταυρο δεν έβρισκαν την έξοδο και έτσι πέθαιναν μέσα στις στοές του Λαβυρίνθου. (Πόσο μοιάζει ο Μινώταυρος και ο Λαβύρινθος μ’ αυτό που βιώνομε τώρα. Με τα μνημόνια!).

Ο Μίνωας αυτή την φορά ζήτησε να στείλει ο Αιγέας τον μοναχογιό του και διάδοχό του, Θησέα, μαζί με τ’ άλλα αρχοντόπουλα. Ο Αιγέας με πόνο καρδιάς ετοίμασε το πλοίο και του ‘βαλε μαύρα πανιά.

  Γυιέ μου, του λέει, περιμένω να γυρίσεις νικητής και γερός. Αλλά δεν θα αντέξω την αγωνία. Αν νικήσεις ν’ αλλάξεις τα πανιά στο καράβι. Να βάλεις λευκά πανιά. Θα είμαι να σε περιμένω στην κορυφή του λόφου. Να δω από μακριά τα λευκά πανιά ν’ ανασάνω! Να ετοιμάσω γιορτές παιδί μου! Για τον γυρισμό σου! Μα αν είναι μαύρα θα ξέρω πως πέθανες και μαζί θα πεθάνω κι εγώ.

Όταν ο Θησέας μαζί με τα άλλα παλληκάρια έφτασαν στην Κνωσσό τους υποδέχθηκαν με βασιλικές τιμές, τραπέζια και γλέντι, όπως τους άξιζε. Μετά απ’ τις τιμές θα πήγαιναν στον Μινώταυρο. Η Αριάδνη, η κόρη του Μίνωα, ερωτεύτηκε τον πανέμορφο Θησέα. Του έδωσε κρυφά ένα κουβάρι με κλωστή, ο «μίτος της Αριάδνης» όπως έμεινε στην ιστορία. Του είπε: – Θα δέσεις την άκρη στην έξοδο και θα μπαίνεις μέσα ξεδιπλώνοντας το κουβάρι. Αν καταφέρεις και νικήσεις το τέρας θα τυλάς το κουβάρι και έτσι θα οδηγηθείς στην έξοδο.

Έτσι κι έγινε. Και ο Θησέας κατάφερε και σκότωσε τον Μινώταυρο. Μάζεψε το κουβάρι και βρήκε την έξοδο. Οι Αθηναίοι είχαν σωθεί. Δεν θα ξαναπλήρωναν φόρο αίματος. Ο Θησέας είχε σωθεί. Πήρε μαζί του την Αριάδνη. Απ’ την χαρά τους όμως ξέχασαν ν’ αλλάξουν τα πανιά. Άφησαν τα μαύρα πανιά. Ο πατέρας του ο Αιγέας στον γυρισμό του πλοίου είδε από μακριά τα μαύρα πανιά. Νόμισε πως ο γυιός του σκοτώθηκε απ’ τον Μινώταυρο. Έπεσε λοιπόν ο Αιγέας ο βασιλιάς της Αθήνας στην θάλασσα και πνίγηκε.

Από τότε η θάλασσα ονομάστηκε απ’ το όνομα του Αιγέα, «Αιγαίον Πέλαγος»!!!

Αλήθεια, αναφέρει η μυθολογία των Τούρκων το Αιγαίον Πέλαγος; Εκεί στα βάθη της Ασίας, γνώριζαν το Αιγαίο; Που τώρα εμποδίζουν και παρενοχλούν από τα σκάφη μας μέχρι αεροπλάνα;

Α.Κ.

Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα, ήδη θα το κατάλαβες, το Αιγαίο και τα προγονικά όπλα τί σημαίνουν.

Παρασκευή 1 Ιουλίου 2022

Ο Κόμμοδος και ο Ιούλιος

 

Κενοσπουδία για πομπές, δράματα πάνω στη σκηνή, κοπάδια και συναγελάσματα, λογχίσματα σε κορμιά,


κοκκαλάκια σε σκυλάκια, μπουκιές σε δεξαμενές ψαριών, ταλαιπωρίες φορτωμένων μυρμηγκιών, ποντικάκια που τρέχουν φοβισμένα, νευρόσπαστα που χειρονομούν.Πρέπει λοιπόν να στέκεσαι [απέναντι σε] αυτά με ευμένεια και χωρίς αλαζονεία, να προσέχεις όμως πως ο καθένας αξίζει τόσο, όσο τα πράγματα που τον απασχολούν.

Μάρκος Αυρήλιος (πατέρας του Κόμμοδου), Εις Εαυτόν,  (γ) [7,3], μετάφραση Γ. Σεφέρης

 

Στην ταινία "Gladiator"του "Μονομάχου" (2000) o Mάρκος Αυρήλιος παρουσιάζεται ως ένας ευγενής ηλικιωμένος σοφός.

Ένας στωικός σοφός για την ακρίβεια, που γράφει στις ελεύθερες απ'τον πόλεμο και την εξάντληση ώρες τις σκέψεις του σε λακωνικά ελληνικά, μεστά νοημάτων και αφοριστικά στη διατύπωσή τους. Λες και είναι 80 χρονών, η σεβάσμια πατρική του φιγούρα υποβάλλει τον σεβασμό και την αγάπη στους στρατιώτες του. Κι όμως, στην πραγματικότητα πέθανε μόλις 59 ετών. Τον έτρωγαν αργά και σταθερά τα δεινά του πολέμου και οι αυτοκρατορικές ευθύνες. Η πανούκλα -και όχι ο Κόμμοδος- τον αποτελείωσε