Τετάρτη 21 Ιουνίου 2023

Τα Αινίγματα της Σφίγγας και το θερινό ηλιοστάσιο

 


Σύμφωνα με την ιστορία του Οιδίποδα, η Σφίγγα, ένα τέρας με κεφαλή γυναίκας από τη μέση και πάνω και σώμα λιονταριού από τη μέση και κάτω, στάλθηκε από την Ήρα ή τον Άρη, να φρουρεί την είσοδο της Θήβας και να αναγκάζει τους κατοίκους ή τους περαστικούς να δώσουν σωστή απάντηση στους γρίφους της, οι οποίοι έλεγαν: Α:«Ποιο ον στην αρχή στέκεται στα τέσσερα, έπειτα στα δύο και προς το τέλος της ζωής του στα τρία;». Όποιος δεν έδινε την σωστή απάντηση, η Σφίγγα τον θανάτωνε. Από αυτό το μαρτύριο, γλίτωσε τους Θηβαίους ο Οιδίποδας, ο οποίος απάντησε σωστά στα ερώτηματα λέγοντας: «Ο άνθρωπος είναι εκείνο τον ον, που το ξημέρωμα της ζωής του κινείται στα τέσσερα, το βράδυ της ζωής του στα τρία, με την βοήθεια του μπαστουνιού, ενώ στο μεσοδιάστημα (μεσημέρι) της ζωής κινείται με σιγουριά στα δυο». Σύμφωνα με την ελληνική ιερή παράδοση, B: η Σφίγγα είπε κι έναν άλλο γρίφο στον Οιδίποδα: «Υπάρχουν δύο αδελφές: η μία γεννά την άλλη και, με τη σειρά της, γεννά την πρώτη. Ποιες είναι οι δύο αδελφές;». Ο Οιδίποδας απάντησε σωστά λέγοντας ότι οι δύο αδελφές είναι η Ημέρα και η Νύχτα. 

 «Στη διάρκεια της βασιλείας του [Λάιου] […] έπεσε μεγάλη συμφορά στη Θήβα. Έστειλε δηλαδή η Ήρα τη Σφίγγα, που για μητέρα της είχε την Έχιδνα και πατέρα της τον Τυφώνα, και είχε πρόσωπο γυναίκας, στήθος, πόδια και ουρά λιονταριού και πτερά πουλιού. Αυτή έμαθε ένα αίνιγμα από τις Μούσες, θρονιάστηκε στο Φίκιο όρος και το έλεγε στους Θηβαίους. Και να ποιο ήταν το αίνιγμα· τι είναι αυτό που ενώ έχει μια μόνο φωνή, γίνεται τετράποδο και δίποδο και τρίποδο; Υπήρχε χρησμός στους Θηβαίους ότι τότε μόνο θα απαλλαγούν από τη Σφίγγα, όταν θα λύσουν το αίνιγμα, γι' αυτό και συναθροίζονταν πολλές φορές και προσπαθούσαν να καταλάβουν τι εννοεί το αίνιγμα. και όσο δεν το εύρισκαν εκείνη άρπαζε έναν και τον έτρωγε. Και επειδή χάθηκαν πολλοί, και τελευταίος και ο Αίμονας, ο γιος του Κρέοντα, έβγαλε διακήρυξη ο Κρέοντας, όποιος λύσει το αίνιγμα θα του δώσει τον θρόνο και τη γυναίκα του Λάιου για σύζυγο. Μόλις το άκουσε ο Οιδίποδας, έλυσε το αίνιγμα απαντώντας στο αίνιγμα που έλεγε η Σφίγγα ότι είναι ο άνθρωπος· γιατί όταν είναι μωρό είναι τετράποδο, καθώς προχωράει με τα τέσσερα, όταν ολοκληρωθεί η ανάπτυξή του γίνεται δίποδο, κι όταν γεράσει αποκτά κι ένα τρίτο πόδι, το μπαστούνι. Η Σφίγγα λοιπόν έπεσε από την ακρόπολη, και ο Οιδίποδας ανέλαβε την εξουσία και παντρεύτηκε χωρίς να το ξέρει τη μητέρα του και απέκτησε παιδιά από αυτήν, τον Πολυνείκη και τον Ετεοκλή, και δυο κόρες, την Ισμήνη και την Αντιγόνη. Μερικοί λένε ότι τα παιδιά του τα έκανε η Ευρυγάνεια, η κόρη του Υπέρφαντα.» (Απολλόδωρος 3.52-55).


Δεν υπάρχουν σχόλια: