Η ιστορία της πορνογραφίας

O πάπυρος του Τορίνου Νο 55001

Τι είναι πορνό;
Σε όλες τις εποχές τόσο οι οπαδοί της πορνογραφίας όσο και οι πολέμιοί της έχουν δυσκολευτεί να την εντάξουν σε ένα πολύ συγκεκριμένο θεωρητικό πλαίσιο.

Τα τελευταία χρόνια η επιστήμη αναζητά τους λόγους της διαχρονικής παρουσίας αλλά και της διαχρονικής λογοκρισίας της πορνογραφίας στην ανθρώπινη ιστορία. Η πρώτη δυσκολία αυτού του εγχειρήματος; Να δώσει, κατ’ αρχάς, ένα σαφή ορισμό για το τι είναι πορνογραφία.

Το 1964 ο Αμερικανός δικαστής Πότερ Στιούαρτ είχε δηλώσει:

«Δεν μπορώ να ορίσω την πορνογραφία, μπορώ όμως να την αναγνωρίσω».

Αυτή η δυσχέρεια έχει γίνει αληθινός πονοκέφαλος για τους ερευνητές που ασχολούνται με το ζήτημα. Για να χαρακτηριστεί πορνογραφική μια εικόνα, πρέπει να παρουσιάζει σεξουαλικές δραστηριότητες με σαφή τρόπο. Αλλά αυτή η συνθήκη, παρ’ όλο που είναι αναγκαία, δεν είναι και επαρκής. Η υποκειμενικότητα του χαρακτηρισμού «πορνογραφικός» ξεσκεπάζεται σε ένα σλόγκαν που χρησιμοποιείται σε δράσεις όπου εκτίθεται ερωτικό υλικό: «Αν καταγράψουμε ό,τι συμβαίνει στο κρεβάτι σου, θα είναι πορνογραφία;».

Η λέξη πορνογραφία δημιουργήθηκε το 1803, σαν δάνειο από το αρχαιοελληνικό πορνογράφος (αυτός που γράφει για πόρνες) στα γαλλικά, από όπου πέρασε στις υπόλοιπες γλώσσες. Ωστόσο τη σημερινή της έννοια την απέκτησε κατά τη βικτωριανή εποχή και συγκεκριμένα τη δεκαετία του 1860. Μέχρι τότε η λέξη σήμαινε  κείμενα που σχετίζονται με πόρνες.H σύγχρονη έννοια της λέξης ξεκίνησε το 1864 όπως και αναφέρεται στο λεξικό Webster’s: «έκλυτη ζωγραφική που χρησιμοποιούνταν για τη διακόσμηση τοίχων σε αίθουσες βακχικών οργίων, παραδείγματα των οποίων υπάρχουν στην Πομπηία»:

Παλαιολιθικό πορνό
Οι ρίζες της πορνογραφίας χάνονται στα βάθη του παρελθόντος. Οι πρώτες αναπαραστάσεις σεξουαλικής επαφής ανάγονται στην παλαιολιθική εποχή. Τα σχέδια αιδοίων που ανακαλύφτηκαν στη Δορδόνη της Γαλλίας χρονολογούνται πριν από 35.000 χρόνια, ενώ πριν από περίπου 20.000 χρόνια φαίνεται πως είχαν την τιμητική τους οι... κύριοι, καθώς σπηλαιογραφίες φαλλών που βρέθηκαν στο Πριγκιπάτο των Αστούριας (Ισπανία) ανάγονται σε εκείνη την εποχή. Τα δείγματα πορνογραφίας δε λείπουν ούτε από τους πρώτους ιστορικούς χρόνους. Όπως ο πάπυρος του Τορίνου Νο 55001, από την περίοδο του Ραμσή Β΄ (πριν από 3.200 χρόνια), όπου απεικονίζονται γυναίκες να ικανοποιούν τα ερωτικά γούστα του Φαραώ. Με ένα ρεαλισμό που κάποιοι θα χαρακτήριζαν πρόστυχο, δείχνει εικόνες στριπτίζ και άμαξες που μεταφέρουν γυναίκες οι οποίες επιδίδονται σε διάφορες ερωτικές πράξεις. Πηγή: Απόσπασμα από το Focus (επεξεργασία).

Και στην αρχαία Ελλάδα;