Mπετονένιο γκαράζ το μουσείο της Ακρόπολης;

Γράφει ο Γιάννης Αλεξάκης

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΑ ΣΧΟΛΙΑ ΓΙΑ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

Από κάποια κακόπιστα, αγγλοσαξονικά κυρίως, μέσα ενημέρωσης ακούστηκε ότι το μουσείο της Ακρόπολης μοιάζει με μπετονένιο γκαράζ. Οι ίδιοι οι κατασκευαστές του μουσείου δηλώνουν ότι οι κολώνες από μπετόν ήταν συνειδητή επιλογή. Κατά την γνώμη μου ήταν η σωστή και ενδεδειγμένη επιλογή, να γιατί:

 Στην παρουσίαση των έργων τέχνης υπάρχουν δυο επιλογές όσον αφορά τον χώρο που φιλοξενεί και περιβάλλει τα εκθέματα, είτε αυτός ο χώρος είναι ένα απλό πλαίσιο που περιβάλλει ένα πίνακα, είτε ένας εκθεσιακός χώρος, είτε ένα κτίριο μουσείου.

Στην πρώτη επιλογή, που συνηθιζόταν σε παλαιότερες εποχές, το περίγραμμα, ο περιβάλλων χώρος επιλέγονται έτσι ώστε να συμφωνούν με το στυλ και την μανιέρα των εκθεμάτων κατά τους αισθητικούς κανόνες που υπάρχουν στην τέχνη, τους νόμους δηλαδή της συμπληρωματικότητας της αντίστιξης ή αντίθεσης, του τονισμού, της προβολής, της επικέντρωσης κλπ...

Στην περίπτωση αυτήν το περιβάλλον αλληλεπιδρά πάντα με τα εκτιθέμενα αντικείμενα και η αδυναμία είναι ότι πάντα «κλέβει» ένα μέρος από την συμπαρομαρτία των εκθεμάτων, μειώνοντας ή αλλοιώνοντας έτσι την παρουσία τους.

Στην δεύτερη επιλογή, που συνηθίζεται πολύ στις μέρες μας, στα μοντέρνα μουσεία αλλά και στους κάθε είδους εκθεσιακούς χώρους εφαρμόζεται θα έλεγα μια εκδοχή της αρχής της «αποστασιοποίησης»*, η ουδέτερη δηλαδή και διακριτική ιδιοπαρουσία των περιγραμμάτων και του περιβάλλοντα χώρου, έτσι ώστε τα εκθέματα να παρουσιάζονται με όλη τους την ένταση χωρίς ο χώρος που τα περιβάλλει να επισκιάζει ή να αφαιρει κάτι από την λάμψη τους. Το «μυστικό» της μεθόδου αυτής είναι ότι δεν πρέπει να υπάρχει καμιά σχέση μεταξύ της τεχνοτροπίας των εκθεμάτων και του στυλ του περιβάλλοντος που τα φιλοξενεί. Επιλέγεται δηλαδή ένα περιβάλλον που είναι άδηλο και αδιόρατο και που, το όποιο στυλ του, έχει την ελάχιστη δυνατή σχέση με το στυλ των εκθεμάτων. Αυτός είναι ο λόγος που οι σύγχρονοι εκθεσιακοί χώροι έχουν απλές γραμμές και χρώμα γκρι, είναι ο ίδιος λόγος που στις σύγχρονες εκθέσεις τα πλαίσια των πινάκων είναι απλά, λιτά ορθογώνια χωρίς ίχνος μανιέρας.

Αυτός ο ίδιος λόγος είναι που, πολύ σωστά, έκανε τους υπευθύνους για την δημιουργία του μουσείου να επιλέξουν κολώνες από μπετόν, και να κατασκευάσουν ένα κτίριο που αυτό το ίδιο δεν έχει ή έχει ελάχιστα στοιχεία  κλασικισμού, ή αρχαϊσμού ή και της μετακλασικής τεχνοτροπίας που επακολούθησε και εκτίθεται επίσης. Για να μην υφίσταται ανταγωνισμό και να μην αφαιρείται η λάμψη των αρχαίων κιόνων και αγαλμάτων.

Όσον αφορά την «κριτική» κάποιων αγγλικών μέσων ενημέρωσης, αυτή ανήκει στο πλαίσιο της αποικιοκρατικής βαρβαρότητας που ακόμα τους διακατέχει. Αφού ακόμα πιστεύουν ότι η άθλια αποικιοκρατία που είχαν επιβάλει, συνέβαλλε στην βελτίωση και στην ανύψωση του πολιτισμού του πλανήτη.

Από τους εγγλέζους ζητείται να επιστρέψουν πίσω τα πολιτισμικά αγαθά που έκλεψαν και να επανορθώσουν τις πολιτισμικές καταστροφές που επέφεραν.

Το ερώτημα είναι από που να αρχίσουν και που θα τελειώσουν!

Από τα δικά μας Ελγίνεια;;;

Από τα καταληστεύματα της Αιγύπτου και της Ινδίας;;;

Από την αναγκαστική εισαγωγή οπίου που επέβαλαν κάποτε στην Κίνα για να κρατούν υπό έλεγχο τον πληθυσμό της κάνοντάς τον οπιομανή;;;

Από που;;;

Και υπάρχουν και πολλές μη επανορθώσιμες πολιτισμικές καταστροφές που επέφεραν, όπως τα «φυλακισμένα μνήματα» της Κύπρου και η εξόντωση των αυτοχθόνων πληθυσμών της βόρειας Αμερικής και της Αυστραλίας!

Πως θα καθαρθούν γι’ αυτές;;;

Αυτοκάθαρση πάντως δεν πρόκειται να κάνουν!

Γιάννης Αλεξάκης

* Αποστασιοποίηση: αναπτύχτηκε σαν θεατρική μέθοδος από τον Μπέρτολντ Μπρεχτ. Δημιουργώντας κατάλληλες συνθήκες δίνεις την δυνατότητα στον θεατή να εστιάσει στην καθαρή ουσία του δρώμενου.