AGORA

Η ΤΑΙΝΙΑ AGORA ΚΑΙ Η ΥΠΑΤΙΑ / in English und Deutsch, Ελληνικά
To trailer της νέας ταινίας AGORA που προβλήθηκε στις Κάννες:

Την Αλεξανδρινή φιλόσοφο της σχολής του Πλωτίνου (μαθηματικές και εμπειρικές σπουδές) Υπατία έκαναν γνωστή η Ρέητσελ Γουάιζ και ο Αλεχάνδρο Αμεναμπάρ στο κινηματογραφόφιλο κοινό την Κυριακή στο φεστιβάλ των Καννών.
Την Ελληνίδα λόγια (αστρονόμο/ μαθηματικό), που έζησε τον 4ο αιώνα μ.Χ και της οποίας ο θάνατος στα χέρια ενός χριστιανικού όχλου (διαμελίστηκε με όστρακα και στη συνέχεια κάηκε ζωντανή) θεωρείται από κάποιους πως σηματοδότησε το οριστικό τέλος της ελληνιστικής περιόδου (και του τρόπου σκέψης που αυτή πρέσβευε), ενσαρκώνει η βρετανίδα ηθοποιός Ρέητσελ Γουάιζ ( «Ο επίμονος κηπουρός», «The Fountain» ) στην ταινία «Αγορά» (Agora).
Ενώ η πτώση της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας βρίσκεται προ των πυλών, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου η Υπατία προσπαθεί να διατηρήσει την επιστημονική γνώση της αρχαιότητας απέναντι στους όχλους των χριστιανών ζηλωτών - οι οποίοι, βλέποντας τους αριθμούς τους να αυξάνονται και το χριστιανισμό να κερδίζει συνέχεια έδαφος στην αυτοκρατορία, στρέφονται εναντίον των ειδωλολατρών και των Εβραίων. Ένα από τα θύματά τους είναι και η Αλεξανδρινή φιλόσοφος, η οποία χαρακτηρίζεται ως μάγισσα από τους ηγέτες των χριστιανών και οδηγείται σε ένα βίαιο θάνατο.
Κατά τη Γουάιζ, η ιστορία της Υπατίας είναι επίκαιρη ακόμα και σήμερα: «ουσιαστικά τίποτα δεν έχει αλλάξει από τότε. Έχουμε τεχνολογική και ιατρική πρόοδο, αλλά όσον αφορά τα φονικά στο όνομα ενός θεού, ο φονταμενταλισμός εξακολουθεί να βασιλεύει…ενώ δεν είναι λίγες οι κοινωνίες όπου οι γυναίκες θεωρούνται ακόμα πολίτες δεύτερης κατηγορίας και τους αρνείται το δικαίωμα στη μόρφωση».
Ο Αμεναμπάρ (που έχει επίσης σκηνοθετήσει το διάσημο θρίλερ «Οι Άλλοι», όπου πρωταγωνιστούσε η Νικόλ Κίντμαν) ανέφερε πως η ιδέα για την «Αγορά» του ήρθε αμέσως μετά την περάτωση του δράματος «Η Θάλασσα μέσα μου» (Mar adentro), το 2004, το οποίο και είχε τιμηθεί με βραβείο Όσκαρ Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας. Κατά τα λεγόμενα του Χιλιανού σκηνοθέτη, ήθελε κάποιον αστρονόμο, αλλά όχι μια διάσημη φιγούρα όπως για παράδειγμα ο Γαλιλαίος - οπότε και οι έρευνές του τον οδήγησαν στην Υπατία.
«Διαπιστώσαμε πως εκείνη η περίοδος της αρχαιότητας είχε πολλά κοινά με το σήμερα. Τότε τα πράγματα έγιναν πολύ ενδιαφέροντα, καθώς καταλάβαμε πως είχαμε τη δυνατότητα να γυρίσουμε μια ταινία για το παρελθόν, ενώ στην πραγματικότητα γυρίζαμε μια ταινία για το παρόν» δήλωσε σχετικά.
Μιλώντας για το ιδιότυπο ερωτικό τρίγωνο που εμφανίζεται στην ταινία (ανάμεσα στην Υπατία, έναν αφοσιωμένο σκλάβο και έναν από τους μαθητές της- το οποίο δεν ευδοκιμεί, καθώς η φιλόσοφος αφιερώνεται στην επιστήμη), η Γουάιζ ανέφερε πως βρήκε έμπνευση στην ίδια την οικογένειά της, μέσω της 85χρονης θείας της- ερευνήτριας πάνω στον καρκίνο.
«Όταν τη ρώτησα γιατί δεν παντρεύτηκε ή δεν έκανε παιδιά, μου απάντησε πως 'ποτέ δεν πίστεψα πως θα υπήρχε άνδρας που θα μου επέτρεπε να εργαστώ όσο σκληρά επιθυμούσα... με το πέρασμα των χρόνων συνειδητοποίησα πως αγαπούσα τη δουλειά μου πιο πολύ από το καθετί, και δεν ήθελα κανέναν να μπει ανάμεσα σε εμένα και αυτήν».
Κατά τον Αμεναμπάρ, αν η Υπατία είναι ουσιαστικά μια ενσάρκωση της σύγχρονης γυναίκας, η ρωμαϊκή αυτοκρατορία εκείνης της περιόδου αποτελεί την ενσάρκωση μιας υπερδύναμης σε κομβικό σημείο: «πιστεύω πως αυτή τη στιγμή οι ΗΠΑ βρίσκονται στην ίδια θέση με τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, καθώς τώρα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, βρισκόμαστε εν μέσω μιας κρίσης, κοινωνικής και οικονομικής. Είναι ώρα για αλλαγή... ξέρουμε πως κινούμαστε προς κάποια διαφορετική κατεύθυνση, αλλά δεν ξέρουμε προς τα πού μας οδηγεί αυτή. Και καθώς είμαι αισιόδοξος εκ φύσεως, θέλω να πιστεύω πως δεν θα μπούμε πάλι σε μία περίοδο αντίστοιχη του Μεσαίωνα».
Η ΥΠΑΤΙΑ
Η Υπατία γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 370 μ.χ και πέθανε στην ίδια πόλη το 415. Ηταν η πρώτη γυναίκα που είχε μιά ουσιαστική συμβολή στην ανάπτυξη των μαθηματικών. Η Υπατία ήταν κόρη του μαθηματικού και φιλοσόφου Θέωνα της Αλεξάνδρειας και είναι αρκετά σίγουρο ότι μελέτησε τα μαθηματικά κάτω από τη καθοδήγηση και την εκπαίδευση του πατέρα της. Η Υπατία είχε διδάξει τις φιλοσοφικές επιστήμες και τα μαθηματικά σε πολλούς νέους που ήθελαν να μορφωθούν και να γίνουν επιστήμονες της εποχής, δίδασκε σε ανθρώπους κάθε θρησκείας και μετά τον πατέρα της ανέλαβε μια Έδρα Φιλοσοφίας στην πόλη. Είχε πολύ μεγάλη απήχηση στο κοινό της εποχής και κάθε βράδυ στο σπίτι της μαζεύονταν από πολλά μέρη του κόσμου απλά για να την ακούσουν και να μαθητεύσουν πλάι της. Ήταν από τα μεγαλύτερα μυαλά της εποχής… Δυστυχώς όμως ήταν και άτυχη!
Ένα βράδυ λοιπόν, λίγο έξω από το σπίτι της έκανε τον συνηθισμένο του περίπατο ο Κύριλλος ο τότε Επίσκοπος της Αλεξάνδρειας. Άκουσε λοιπόν φασαρίες και φωνές να έρχονται από ένα σπίτι εκεί κοντά έτσι πήγε προς τα εκεί γεμάτος περιέργεια. Στο δρόμο βρήκε κάποιον που έφευγε και τον ρώτησε απορημένος, τι γινόταν. Του είπαν ότι εδώ είναι το σπίτι της μεγάλης φιλοσόφου και μαθηματικού Υπατίας που είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο! Αυτό ήταν, η ΖΗΛΕΙΑ και ο ΦΘΟΝΟΣ τον είχαν αγκαλιάσει… Σκέφτηκε αμέσως ότι κάτι έπρεπε να κάνει, έπρεπε ο κόσμος να σταματήσει να ασχολείται μαζί της, έτσι λοιπόν προσπάθησε να τη λειδωρίσει. Αλλά και πάλι δεν κατάφερε τίποτα. Ήταν η εποχή που ο Κύριλλος είχε ξεκινήσει μαζική θρησκευτική κάθαρση εκδιώχνοντας τους Κόπτες τους Εβραίους και κάθε άλλη αίρεση ή θρησκεία της εποχής. Στη συνέχεια κυνήγησε μέχρι θανάτου τους νεοπλατωνιστές φιλοσόφους. Πρώτο του θύμα, ήταν η Υπατία που την κατηγόρησαν για τι άλλο, μα φυσικά για μαύρη μαγεία…Έτσι λοιπόν η Υπατία δολοφονήθηκε άγρια από τους μοναχούς Nitrian ένα φανατικό τμήμα των Χριστιανών που ήταν υποστηρικτές τσιράκια του Κύριλλου.
Περισσότερα για τον μαρτυρικό θάνατο αυτής της καταπληκτικής γυναίκας μας λέει ο χριστιανός ιστορικός του 5ου αιώνα, Σωκράτης ο Σχολαστικός:
“Όλοι οι άνθρωποι την σεβόταν και την θαύμαζαν για την απλή ταπεινοφροσύνη του μυαλού της. Ωστόσο, πολλοί με πείσμα την ζήλευαν και επειδή συχνά συναντούσε και είχε μεγάλη οικειότητα με τον Ορέστη, ο λαός την κατηγόρησε ότι αυτή ήταν η αιτία που ο Επίσκοπος και ο Ορέστης δεν γινόταν φίλοι. Με λίγα λόγια, ορισμένοι πεισματάρηδες και απερίσκεπτοι κοκορόμυαλοι με υποκινητή και αρχηγό τους τον Πέτρο, έναν οπαδό αυτής της Εκκλησίας, παρακολουθούσαν αυτή τη γυναίκα να επιστρέφει σπίτι της γυρνώντας από κάπου. Την κατέβασαν με τη βία από την άμαξά της, την μετέφεραν στην Εκκλησία που ονομαζόταν Caesarium, την γύμνωσαν εντελώς, της έσκισαν το δέρμα και έκοψαν τις σάρκες του σώματός της με κοφτερά κοχύλια μέχρι που ξεψύχησε, διαμέλισαν το σώμα της, έφεραν τα μέλη της σε ένα μέρος που ονομαζόταν Κίναρον και τα έκαψαν.”
Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Φιλοστόργιου, την ίδια την φιλόσοφο την έσυραν δια μέσου των οδών, αφού αφήρεσαν τα ενδύματά της, και στη συνέχεια την κατέκοψαν με όστρακα, την διαμέλισαν και μετέφεραν τα μέλη της σε μια τοποθεσία, τον Κυναρίωνα, όπου τα παρέδωσαν στο πυρ.
Ο Ορέστης που ήταν ο Ρωμαίος Κυβερνήτης της περιοχής ανέφερε αμέσως τον φόνο της Υπατίας και ξεκίνησε έρευνες οι οποίες κάθε φορά, μυστηριωδώς σταματούσαν λόγω έλλειψης στοιχείων. Αργότερα ο Ορέστης παραιτήθηκε και έφυγε από την Αλεξάνδρεια Τελικά ο Κύριλλος υσχηρίστηκε ότι η Υπατία ήταν ζωντανή και ζούσε μάλιστα στην Αθήνα…
Τα περισσότερα από τα γραπτά της Υπατίας ξεκίνησαν σαν σημειώσεις για τους μαθητές της. Κανένα δεν έχει διασωθεί ολοκληρωμένο, αν και είναι πιθανό τμήματα του έργου της να έχουν ενσωματωθεί στις εκτενείς πραγματείες του Θέωνα. Μερικές πληροφορίες για τα επιτεύγματά της προέρχονται από δασωμένα γράμματα του μαθητή και φίλου της Συνέσιου του Κυρηναίου, που αργότερα έγινε ο πλούσιος και ισχυρός Επίσκοπος της Πτολεμαϊδας. Κάποτε ο Συνέσιος, Επίσκοπος και γνωστός για τη μόρφωσή του, της έγραψε ζητώντας τη βοήθειά της στην κατασκευή ενός αστρολάβου και ενός υδροσκοπίου, αναγνωρίζοντας τη μοναδική υπεροχή του νου της.
Το σημαντικότερο έργο της Υπατίας ήταν στην άλγεβρα. Έγραψε σχόλια στην Αριθμητική του Διόφαντου σε 13 βιβλία. Ο Διόφαντος έζησε και εργάσθηκε στην Αλεξάνδρεια τον τρίτο αιώνα και έχει ονομασθεί ‘πατέρας της άλγεβρας’. Ανέπτυξε τις απροσδιόριστες (ή Διοφαντικές) εξισώσεις, δηλαδή εξισώσεις με πολλαπλές λύσεις. (Ένα συνηθισμένο παράδειγμα προβλημάτων αυτού του τύπου είναι το πώς μπορούμε να μετατρέψουμε ένα κατοστάρικο σε νομίσματα χρησιμοποιώντας διαφορετικά νομίσματα, 50άρικα, 20άρικα κλπ.). Εργάσθηκε επίσης με δευτεροβάθμιες εξισώσεις. Τα σχόλια της Υπατίας περιελάμβαναν εναλλακτικές λύσεις και πολλά νέα προβλήματα που προέκυπταν σαν συνέπεια στα χειρόγραφα του Διόφαντου.
Το αποτέλεσμα όλης αυτής της θηριωδίας που διαβάσατε παραπάνω είναι ότι, το 1998 ονομάστηκε Έτος Κυρίλλου Αλεξάνδρειας και φυσικά η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία ονόμασε αυτό το ΛΑΜΟΓΙΟ, ΑΓΙΟ!
Περισσότερα μπορείτε να βρείτε στην Ελληνική Μαθηματική Πύλη, Telemath
Film Review: Agora
Bottom Line: A thought-provoking parable on the role of religious intolerance in unstoppable cycles of social violence.
CANNES -- Although no self-respecting epic can come in at less than two hours, Alejandro Amenabar will nevertheless need good word-of-mouth to attract wider audiences willing to sit through 144 minutes and a heavy-handed beginning in his latest film, "Agora." Hopefully, he will get it. Amenabar gets most of the epic staples out of the way relatively early: flatly acted scenes of textbook exposition, overly earnest extras, main characters who wander unscathed through hordes of butchery and, of course, frequently swelling music. The story then becomes a timely parable on religious intolerance, inexorable fundamentalist violence and the powerlessness of reason and personal freedom in the face of both. The heart of the film is Hypatia (Rachel Weisz in an unfaltering performance), the fourth century AD philosopher and teacher who lived in Alexandria during the Roman Empire. Married only to her unquenchable intellect and passion for mathematics and astronomy, she is loved by two men: her slave, Davus (Max Minghella), and her student, Orestes (Oscar Isaac).Politics in the film are weakest during the overtly political speeches and monologues, and best captured in the details. Like many, Davus seeks not spiritual salvation in the Christian uprising but freedom from slavery, despite the bloodshed. His first attempt at prayer is brilliant: Unable to remember the Lord's Prayer, he quickly falls into a mantra to God to keep Hypatia away from Orestes. For his part, Orestes will renounce paganism and convert to Christianity during his rise in Roman politics. Amenabar and screenwriter Mateo Gil adeptly show that each character's destiny is written from the onset. As is history when hatred and power lust are corruptly instrumentalized in the name of a single, incontestable truth. There is also no question as to what side the filmmakers are on. The Christians in "Agora" are more preoccupied with slaughtering than spirituality and the only truly principled character is Hypatia the atheist, who may have come close to proving that the Earth revolves around the sun 1,200 years before Johannes Kepler. She is the only one who never sacrifices her unwavering "faith," in reason and intellectual freedom, for personal gain. It is a pleasure to see Weisz's scenes of scientific inquiry, which capture the passion of research and discovery without artifice or pretension. That the scientist is a woman makes it all the more engaging. The entire cast comes through very well after the shaky beginning, and while Minghella says little he has good screen presence. However, the biggest surprises are the lesser-known supporting actors: Isaac; Sammy Samir as a bishop seemingly devoid of human emotion; and Ashraf Barhom, whose Ammonious, a Christian Parabalani, is the epitome of a devout-less thug.
Film Agora (2009):Inhalt
Im vierten Jahrhundert, im römischen Ägypten kämpft die Astrologin und Philosophin Hypatia von Alexandrien für die Erhaltung, der in der Antike gesammelten Weisheit. Ihr Sklave Davus ist in seine Herrin verliebt und dadurch hin und her gerissen. Entscheidet er sich für seine Liebe und bleibt ein Sklave oder nimmt er die Möglichkeit wahr ein freier Mann zu werden, indem er sich dem Christentum anschließt. Nach "The Others" ist "Agora" der zweite englischsprachige Film des chilenischen Regisseurs Alejandro Amenabar.
Hypatias Tod
Der Neuzeit ist Hypatia vor allem auf Grund ihrer grausamen Ermordung in Erinnerung geblieben. Sie wurde im Jahr 415 von fanatisierten Christen getötet. Über die Einzelheiten der Tat und ihre Hintergründe gibt es unterschiedliche Darstellungen. Der Kirchenhistoriker Sokrates Scholastikos schreibt im Anschluss an den oben zitierten Absatz wie folgt:
„Aber sogar sie fiel dem politischen Neid zum Opfer, der zu jener Zeit herrschte. Denn da sie häufig mit Orestes Gespräche führte, wurde unter der christlichen Bevölkerung verleumderisch verbreitet, dass sie es sei, die Orestes daran hindere, sich wieder mit dem Bischof (d. h. mit Kyrill von Alexandria) zu versöhnen. Daher lauerten ihr einige, die von einem wilden und scheinheiligen Ehrgeiz getrieben wurden, deren Anführer ein Vorleser namens Petros war, auf ihrem Heimweg auf, zogen sie aus ihrer Kutsche, brachten sie in die Kirche namens Kaisarion, wo sie sie nackt auszogen und sie dann mit Ziegelsteinen erschlugen. Nachdem sie ihren Körper in Stücke gerissen hatten, brachten sie ihre verstümmelten Glieder zu einem Ort namens Kinaron und verbrannten sie dort. Diese Sache brachte eine nicht geringe Schmach, nicht nur über Kyrill, sondern über die ganze Alexandrinische Kirche. Und mit Sicherheit kann nichts weiter vom Geiste des Christentums entfernt sein, als derartige Massaker, Gewalttaten und Misshandlungen zuzulassen! Dies geschah im März, während der Fastenzeit, im vierten Jahr von Kyrills Episkopat (das heißt hier: Amtszeit als Patriarch), unter dem zehnten Konsulat des Honorius, und dem sechsten des Theodosius (d. h. 415 n. Chr.).“
– Sokr. Schol., 7,15
Der koptische Bischof Johannes von Nikiu, ein Autor des 7. Jahrhunderts, beschreibt ihre Ermordung in seiner Weltchronik folgendermaßen, wobei er sich offensichtlich auf Sokrates Scholastikos stützt, aber zu einer völlig gegensätzlichen Bewertung kommt:
„Und eine Menge Gläubiger erhob sich unter der Führung des Ratsherrn Peter - dieser Peter war ein vollkommen rechtgläubiger Anhänger Jesu Christi - und sie zogen los, die Heidin zu suchen, die das Volk und den Präfekten durch ihre Zauberkünste behext hatte. Und als sie erfuhren, wo sie war, drangen sie zu ihr vor und fanden sie in einer Sänfte sitzen; und sie zwangen sie, auszusteigen und schleiften sie mit und brachten sie zur großen Kirche Caesarion. Es war Fastenzeit. Sie rissen ihr die Kleider vom Leib und schleiften sie durch die Straßen, bis sie tot war. Dann brachten sie sie zu einem Ort, der Cinaron hieß, und verbrannten ihren Leichnam mit Feuer. Und alles Volk versammelte sich um den Patriarchen Kyrillos und nannte ihn den neuen Theophilus dafür, dass er die letzten Reste der Götzenverehrung in der Stadt zerstört hatte.“
Eine etwas andere Version von der Ermordung der Hypatia bringt Walker (1993) gestützt auf Edward Gibbon:
„Auf dem Wege zur Akademie, an der sie lehrte, lauerte ihr eine Bande Mönche auf. Sie zerrten sie aus ihrem Wagen in eine Kirche und rissen ihr die Kleider vom Leib. Dann kratzten sie ihr mit Austermuscheln das Fleisch von den Knochen und verbrannten, was übrig blieb. All dies geschah auf Befehl des heiligen Kyrillos, des Patriarchen von Alexandria. Mit Hilfe wohlplatzierter Geschenke an die zivilen Behörden erreichten Kyrillos und seine Mönche, daß die offizielle Untersuchung zur Ermittlung der Mörder Hypatias eingestellt wurde.“
Die Ursache dieses Mordanschlags ist nicht gänzlich geklärt. Nach überwiegender Meinung lag der an Hypatia exemplarisch inszenierten Heidenverfolgung ein schwelender Konflikt zwischen dem weltlichen Stadtoberhaupt Orestes (der aber persönlich ebenfalls ein Christ war) und dem später heilig gesprochenen Bischof Kyrill von Alexandria zugrunde. Hypatia lebte zu einer Zeit heftiger Machtkämpfe zwischen den gemäßigten „Heiden“ und Christen in Alexandria auf der einen Seite und fanatischen, fundamentalistischen Christen auf der anderen, welche die endgültige Vernichtung des Heidentums forderten, wobei auch manche sogenannte Heiden blutig gegen die Christen vorgingen. Im Jahr 391 hatte der Patriarch Theophilus von Alexandria alle heidnischen Tempel zerstören lassen. Ein Dekret des Kaisers Theodosius I. hatte die Zerstörung des Serapeums befohlen, eines Heiligtums in Alexandria (Tempel und Zweigstelle der großen Bibliothek), nachdem sich dort heidnische Fanatiker verschanzt, Christen zum Opfern gezwungen und mehrere von ihnen ermordet hatten. Theodosius ließ zwar die Morde auf sich beruhen, ließ aber das Heiligtum zerstören. Möglicherweise, aber nicht gesichert, fiel dieser Zerstörungsaktion auch das Museion als Tempel der Musen zum Opfer.
Einigen Einblick in die politischen Wirren der Zeit bieten die Briefe, die Hypatias prominentester Schüler und Bewunderer, der spätere Bischof Synesios von Kyrene (370-413), an sie geschrieben hat. In einem Brief (Nr. 154) beklagt er sich über die christlichen Eiferer:
„Ihre Philosophie besteht in der simplen Formel, stets Gott als Zeugen anzurufen, wie es Platon tat, wenn sie etwas behaupten oder bestreiten. Jeder Schatten würde diese Leute übertreffen, wenn er sich zu irgendetwas äußern würde. Aber ihre Anmaßung ist enorm.“
In diesem Brief teilte er Hypatia außerdem mit, dass diese Leute ihn angeklagt hätten, weil er unautorisierte Kopien von Büchern in seiner Bibliothek verberge. Anscheinend wurden damals die Bestände der Bibliothek einer Bearbeitung unterzogen, um sie in Übereinstimmung mit dem christlichen Dogma zu bringen.
Die in der Spätantike aufkommende Bestrafung der sogenannten Hexerei geht auf ein Dekret des Kaisers Constantius II. zurück, der zur Bekämpfung des Aberglaubens angeordnet hatte, dass alle „Zauberer“ in Rom den wilden Tieren vorgeworfen werden sollten. In den Provinzen aber sollte ihnen das Fleisch mit eisernen Haken heruntergerissen werden. Hypatias Tod passt zu diesem Gesetz. Sie kann als erstes Opfer der christlichen Hexenverfolgung angesehen werden.
Das historische Leiden der Hypatia zeigt auffallende Übereinstimmungen mit der Legende der Heiligen Katharina von Alexandrien, wobei die Rollen von Christen und Heiden genau vertauscht sind. Möglicherweise ist die Legende dieser Heiligen eine spätere Übertragung des wirklichen Geschehens anlässlich der Ermordung Hypatias.
Πηγές:
http://www.kathimerini.gr/ με πληροφορίες από AP, http://masterchrisblog.wordpress.com/, http://whitewomenfront.blogspot.com/2007_07_01_archive.html, http://www.hollywoodreporter.com/hr/film-reviews/film-review-agora-1003973857.story, http://de.wikipedia.org/wiki/Hypatia .