Τρίτη 22 Δεκεμβρίου 2009

Τα Σατουρνάλια και η παράδοση της γιορτής

Ως ανάμνηση της Χρυσής Εποχής της ανθρωπότητας, μιας μυθικής εποχής που άρχοντας ήταν ο Κρόνος, οι Ρωμαίοι δανειζόμενοι στοιχεία από την ελληνική μυθολογία και θυμούμενοι την ελληνική καταγωγή τους, κατά τους χειμερινούς μήνες και κατά την περίοδο του χειμερινού ηλιοστασίου γιόρταζαν τα Σατουρνάλια (στις17 Δεκεμβρίου, αλλά η γιορτή κρατούσε έως και μια βδομάδα, μέχρι τις 23 Δεκεμβρίου), γιορτή προς τιμήν του θεού Σατούρνους ο οποίος ταυτίστηκε με τον Κρόνο και την σχετική γιορτή των Ελλήνων, τα Κρόνια.

Ανήμερα της γιορτής οι δούλοι είχαν αργία, μπορούσαν να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι με τους αφέντες τους και γενικότερα είχαν περισσότερη ελευθερία μες στην πόλη, σε ανάμνηση της Χρυσής Εποχής του ανθρώπινου γένους, όταν δεν υπήρχε δουλεία και βαριές εργασίες.

Η ημέρα αυτή ήταν αργία, αφού οι δημόσιες εργασίες (οι δημόσιες υπηρεσίες) παρέμεναν κλειστές και η βουλή δεν συνεδρίαζε.

Στο Κρόνιον Ιερό, στον Ιλισό, κοντά στο Ναό του Ολυμπίου Διός, τελούνταν οι ευχαριστήριες θυσίες για το τέλος της συγκομιδής. Σύμφωνα με τον Φιλόχορο ο βωμός αυτός είχε χτιστεί από τον Κέκροπα, ο οποίος και όρισε ότι κάθε νοικοκυριό θα έπρεπε να προσφέρει θυσία στον Κρόνο στο τέλος της συγκομιδής των δημητριακών και των καρπών των δέντρων. Όρισε δε ότι, αυτή την ημέρα, οι δούλοι θα έπρεπε να κάθονται στο ίδιο τραπέζι με το αφεντικό ως αποζημίωση για τον τόσο κόπο που έκαναν στην συγκομιδή της σοδειάς.

Η γιορτή δεν περιελάμβανε αιματηρές θυσίες, ούτε και την σφαγή ζώων. Γίνονταν όμως προσφορά άρτου και φρούτων. Είχε γενικά εξοχικό και αγροτικό χαρακτήρα.

Αργότερα, το αγροτικό στοιχείο της εορτής άρχισε να εκλείπει ιδιαίτερα από την υιοθέτηση της εορτής από τους Ρωμαίους ως Σατουρνάλια. Κατά τη διάρκεια της γιορτής αυτής οι άνθρωποι διασκέδαζαν με άφθονο φαγητό και ποτό, αντάλλασσαν σκωπτικούς χαρακτηρισμούς, ρόλους (οι δούλοι με τους αφέντες) αλλά και μικρά δώρα. Η φήμη τους επέζησε μέχρι τους βυζαντινούς χρόνους.

Σίγουρα, λόγω και της χρονικής σύμπτωσης (;)των Χριστουγέννων , τα Σατουρνάλια αποτέλεσαν έμπνευση για διάφορες λαϊκές χριστουγεννιάτικες συνήθειες.

Ο ναός του θεού Σατούρνους στην Ρώμη

Δεν υπάρχουν σχόλια: