Της Ιωάννας Μπισκιτζή
Λέκτορας Κλασικής Φιλολογίας
Ο γέρος αγρότης Χρεμύλος, πνιγμένος στα χρέη, μηχανεύεται τρόπους για να εξαπατήσει τους δανειστές του, (το όνομα είναι επινόηση του Αριστοφάνη, από τις λέξεις χρέος + αιμύλω = απατώ), απογοητευμένος από την φτώχεια του, αναχωρεί για το Μαντείο των Δελφών για να συμβουλευθεί τον θεό Απόλλωνα για τον τρόπο που θα αναθρέψει τον γιό του: τίμια για να πεθάνει φτωχός ή ως κλέφτη και απατεώνα για να πνιγεί στα πλούτη. Η Πυθία τον συμβουλεύει να παραλάβει στην οικία του τον πρώτο άνθρωπο που θα συναντήσει αναχωρώντας από το ναό. Ο Χρεμύλος, συνοδευόμενος από τον δούλο του Καρίωνα (όνομα δηλωτικό της καταγωγής του, από την Καρία της Μ. Ασίας), συναντά ένα τυφλό, ντυμένο με κουρέλια γέροντα, ο οποίος δεν επιθυμεί να θεραπευθεί. Είναι ο θεός Πλούτος, τον οποίο κατά τον Αριστοφάνη τον έχει τυφλώσει ο Δίας, για να μην βλέπει που μοιράζει τα πλούτη του. Ο θεός Πλούτος φοβάται πως αν ξαναβρεί το φως του, ο Δίας θα θυμώσει και θα προξενήσει καταστροφές στην ανθρωπότητα. Τελικά ο Πλούτος μεταπείθεται και ο Χρεμύλος αποφασίζει να τον γιατρέψει για να πλουτίζουν οι καλοί άνθρωποι και όχι οι άτιμοι, οι πονηροί, οι ρήτορες και διάφοροι άλλοι. Ο Χρεμύλος και ο Καρίωνας του ανοίγουν με όλη την δύναμή τους τα βλέφαρά του και σύμφωνα με τις θρησκευτικές συνήθειες τον παραδίδουν για μία νύχτα στο ιερό του Ασκληπιού για να επανέλθει το φως των ματιών του. . Ο πλούτος θεραπεύεται. Εδώ όμως παρεμβαίνει η θεά Πενία, η οποία προσπαθεί με διάφορα επιχειρήματα να πείσει τους φτωχούς πως αν γιατρευθεί ο Πλούτος θα γίνουν οκνηροί και δεν θα έχουν καμία επιθυμία για εργασία. Έπειτα από την γιατρειά του ο Πλούτος επιστρέφει στους ανθρώπους. Τώρα όμως οι διάφοροι επιτήδειοι καταχραστές, ιερείς και θεοί οδύρονται επειδή χάνουν τη δουλειά τους. Χαριτωμένα επεισόδια ακολουθούν με τους «αδικημένους» της νέας κατάστασης, τα οποία κορυφώνονται με την «πτώση» του Ερμή, που παραπονείται επειδή τώρα οι πολίτες δεν του προσφέρουν θυσίες γιατί όλοι έγιναν πλούσιοι και δεν παρακαλούν τους θεούς για κέρδη. Ανάμεσα στα δύο πρόσωπα, τον ξεπεσμένο θεό Ερμή και τον δούλο Καρίωνα εκτυλίσσεται μια στιχομυθία, όπου εκείνος που ήταν κάποτε φοβερός και απρόσιτος να εκλιπαρεί αυτόν που τώρα έχει την εύνοια του θεού Πλούτου. Ο Ερμής τακτοποιείται σαν κοινός θνητός, απασχολούμενος στην κατοικία του Χρεμύλου. Τελικά ο Πλούτος οδηγείται πανηγυρικά στο ταμείο της πολιτείας. Ο Αριστοφάνης, με αυτή την κωμωδία, πρόσφερε στους Αθηναίους πολίτες της χρεοκοπημένης Αθήνας, ένα προβληματισμό πάνω στην άδικη κατανομή του πλούτου και την έκρηξη της διαφθοράς.
Ο αλληγορικός τρόπος (άλλα λέει και άλλα εννοεί) με τον οποίο o ποιητής περιγράφει τις πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες που επικρατούσαν στην Αθηναϊκή Δημοκρατία στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα και την αιτία της άνισης κατανομής του πλούτου, θα μπορούσε να εμπνεύσει και ποιητές της σημερινής εποχής. Το φαινόμενο της προκλητικά άνισης κατανομής του εισοδήματος στη σύγχρονη Ελλάδα είναι σε όλους γνωστό, όπως γνωστοί είναι και μηχανισμοί που το δημιούργησαν, το συντηρούν και το οξύνουν. Υπεύθυνος για το φαινόμενο αυτό δεν είναι κανένας τυφλός θεός, αλλά οι πολιτικοί άρχοντες. Ο θεός Πλούτος μπορεί να έπαψε πια να είναι τυφλός, οι σύγχρονοι κατεργάρηδες όμως και απατεώνες έχουν εφεύρει κατάλληλους μηχανισμούς για να τον παραπλανούν και να τον προσεγγίζουν χωρίς αυτός να υποπτεύεται το ποιόν τους. Το χειρότερο δε είναι, ότι η ανίχνευση της διαπλοκής και της διαφθοράς έχει καταστεί ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, με συνέπεια οι υπεύθυνοι να μένουν ατιμώρητοι και ο πλούτος που αποκομίζουν να θεωρείται νόμιμος.
Ολόκληρο το έργο:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου