Κυριακή 10 Φεβρουαρίου 2013

Καλέ, ο Μ. Αλέξανδρος και η σκιά του!

Το καλοκαίρι του 327 π.χ.χ. ο Αλέξανδρος, έχοντας καταλύσει την Περσική Αυτοκρατορία και κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος τού τότε γνωστού κόσμου, θυσίασε στην Θεά Αθηνά και ξεκίνησε την τελευταία του εκστρατεία: την κατάκτηση της Ινδικής. Κοντά στην πόλη Τάξιλα συνάντησε ένα σοφό Ινδό, τον Κάλανο, ο οποίος αποφάσισε να τον ακολουθήσει και να γίνει η σκιά του. Ο Κάλανος παρακολούθησε νηφάλια τα συνταρακτικά γεγονότα στην Ινδική: τις μάχες, τις νίκες, την άρνηση του στρατεύματος να συνεχίσει, τις ίντριγκες, την πλεύση στον ποταμό Ινδό, το βαρύτατο τραυματισμό του Αλέξανδρου στην ακρόπολη των Μαλλών, την πορεία στην τρομερή έρημο της Γεδρωσίας, τον έρωτα του Μακεδόνα στρατηλάτη για τη Ρωξάνη. Τον ακολούθησε και στην επιστροφή του στην Περσία και μοιράστηκε το όραμά του για τη δημιουργία ενός τεράστιου πολυθρησκευτικού, πολυπολιτισμικού κράτους, όπου θα κυβερνούσαν κυρίως οι Έλληνες αλλά και οι άριστοι ανεξαρτήτως φυλής (επεξεργασία κειμένου από το βιβλίο).
Με το όνομα '''Καλανός''', φέρονταν ένας [Ινδός] ασκητής που έζησε στην εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου
και που αξιοπερίεργα είχε προσκολληθεί στο στρατό του. Ο
Καλανός ήταν [βραχμάνος] γυμνο-σοφιστής που καταγόταν από την Ταξίλη. Αρχικά ονομαζόταν Σφίνης. Διερχόμενος ο μακεδονικός στρατός από την ερημική περιοχή που κατασκήνωνε, βλέποντάς τον, του πρόσφερε πλούσια τροφή και νερό. Οι Μακεδόνες στρατιώτες τον επωνόμασαν τότε ''Καλανόν'' επειδή εκείνος τους προσφωνούσε με τη λέξη "καλέ".
Με τον καιρό και βλέποντας την ζωή που έκαναν οι Μακεδόνες εγκατέλειψε πολλές από τις δοξασίες και τις συνήθειές του, αρεσκόμενος στην καλοφαγία και την καλοπέραση. 
Όταν όμως ασθένησε βαριά στις [Πασαργάδες], που ήταν πλέον σε ηλικία 73 ετών, ζήτησε από τον στρατηλάτη Αλέξανδρο όταν πεθάνει η σορός του αντί ταφής να τεθεί, σύμφωνα με τις πεποιθήσεις του, πάνω σε σωρό ξύλων στη πυρά. 
Κατά τον Αρριανό, ο πιο ηλικιωμένος απ' τους Βραχμάνες και δάσκαλος όλων των άλλων, ο Δάνδαμις, δεν πήγε να υποβάλει τα σέβη του στον κατακτητή , ούτε άφησε τους άλλους να πάνε. Σε κάποιον (ίσως στον Ονησίκριτο) που πήγε να τους επιδώσει πρόσκληση του Αλεξάνδρου, απάντησε ότι κι εκείνος ήταν γιος του Δία, όπως κι ο Αλέξανδρος, και ότι δεν χρειαζόταν τίποτα από όσα μπορούσε να του προσφέρει. Ήταν απόλυτα ευτυχισμένος με όσα του πρόσφερε η ινδική γη και, όταν θα πέθαινε, θα απαλλασσόταν από τον ενοχλητικό σύντροφό του, το σώμα του. Είπε ακόμη να μεταφέρουν στον Αλέξανδρο ότι κανένας δεν κατέχει μεγαλύτερο κομμάτι γης απ' όσο πατάει, ότι ο Αλέξανδρος μόνο στην πολυπραγμοσύνη και την έπαρση διέφερε απ' όλους τους άλλους ανθρώπους και ότι κατέκτησε πολλή γη μακρυά από την πατρίδα του, αλλά τη μοίρασε σε άλλους για να τη διοικούν και όταν θα πεθάνει θα κατέχει τόση γη, όση θα καλύπτει το σώμα του. 
Κατά τον Πλούταρχο (που βασίζεται στον Ονησίκριτο), ο Αλέξανδρος έστειλε στους πιο διάσημους Βραχμάνες πρόσκληση με τον Ονησίκριτο, σύμφωνα με τα λεγόμενα του οποίου, ο Σφίνης τον δέχθηκε πολύ προσβλητικά. Τον διέταξε να βγάλει το χιτώνα του και να σταθεί μπροστά του γυμνός, «κι ας τον είχε στείλει ο ίδιος ο Δίας». Ο Δάνδαμις ήταν πιο ήρεμος και, αφού άκουσε τον Ονησίκριτο, τον μαθητή του κυνικού φιλόσοφου Διογένη, να μιλάει για τον Σωκράτη, τον Πυθαγόρα και το Διογένη, ρώτησε μόνο «Για ποιον λόγο έκανε τόσο δρόμο ως εδώ ο Αλέξανδρος;». Σύμφωνα με τη διήγηση του γενικά αναξιόπιστου Ονησίκριτου, δεν φαίνεται πολύ λογικό ο Σφίνης από πεπεισμένος Βραχμάνας να μετατρέπεται στη συνέχεια σε ακόλουθο του Αλεξάνδρου, που εξόντωνε τους άλλους Βραχμάνες. Ίσως το ορθό να είναι ότι ο πεπεισμένος Βραχμάνας ήταν ο Δάνδαμις, όπως λέει και ο Αρριανός. Ως κίνητρο για μια τέτοια ανακρίβεια θα μπορούσαμε να αποδώσουμε στονΟνησίκριτο κάποια φιλοσοφική αντιδικία του με τον Σφίνη ή Κάλανο. Μετά από προτροπή του Ταξίλη, ο Σφίνης προσκολλήθηκε στη στρατιά κι επειδή τους χαιρετούσε όλους με την ινδική προσφώνηση «καλέ» (=χαίρε), οι Έλληνες τον ονόμασαν Κάλανο κατά τον Αρριανό ή Καλανό κατά τον Πλούταρχο ή Κάρανο κατά τον Διόδωρο. Ακολούθησε την εκστρατεία και απέκτησε αρκετούς μαθητές της ινδικής φιλοσοφίας, μεταξύ των οποίων και ο Λυσίμαχος. 
Με την ενέργειά του αυτή ο Σφίνης ή Κάλανος προκάλεσε την περιφρόνηση των άλλων Βραχμάνων, διότι προτίμησε να υπηρετήσει ένα άρχοντα αντί για το θεό.  
Ο Κάλανος λέγεται ότι έφερε στον Αλέξανδρο το εξής παράδειγμα: ακούμπησε στο έδαφος ένα σκληρό και ξερό κομμάτι δέρμα και πιέζοντάς του στη μία άκρη, σηκωνόταν σε όλα τα άλλα. Αφού έδειξε ότι αυτό συνέβαινε, όταν πίεζε οποιοδήποτε σημείο της περιφέρειας, πίεσε στο κέντρο και όλα τα σημεία της περιφέρειας έμειναν σταθερά. Αυτό υποτίθεται ότι έπεισε τον Αλέξανδρο να κάνει την πρωτεύουσάτου στο κέντρο της αυτοκρατορίας, δηλαδή στη Βαβυλώνα. (Αρριανός Ζ.1, Ζ.2, Ινδική 11, Πλούταρχος Αλέξανδρος 65, Διόδωρος ΙΖ.107). Όταν η στρατιά βρέθηκε στις Πασαργάδες (324), ο Κάλανος αρρώστησε για πρώτη φορά στη ζωή του σε ηλικία 73 ετών κι επειδή η υγεία του χειροτέρευε καθημερινά, θέλησε να δώσει τέρμα στη ζωή του. 
Αρχικά ο Αλέξανδρος, που τον εκτιμούσε πολύ, προσπάθησε να τον μεταπείσει, αλλά βλέποντας την αποφασιστικότητά του να πεθάνει, ανέθεσε στον Πτολεμαίο να ετοιμάσει την εξόδιο τελετή, όπως την ήθελε ο Βραχμάνας. Λέγεται ότι προπορευόταν μία πομπή από έφιππους και πεζούς. Άλλοι ήταν οπλισμένοι και άλλοι μετέφεραν πάσης φύσεως θυμιάματα, χρυσά και ασημένια κύπελλα, στρώματα και μία βασιλική ενδυμασία, τα οποία κατά διαταγή του Αλεξάνδρου θα καιγόντουσαν στην πυρά προς τιμήν του Ινδού. Επειδή λόγω της ασθενείας του δεν μπορούσε να περπατήσει, του είχαν παραχωρήσει έναν βασιλικό ίππο των Νυσαίων, αλλά ο Κάλανος δεν μπορούσε ούτε να ιππεύσει και τελικά τον μετέφεραν στεφανωμένο κατά τα ινδικά έθιμα πάνω σε φορείο. Σε όλη τη διαδρομή έψελνε ινδικά τραγούδια, που οι άλλοι Ινδοί αναγνώρισαν ως ύμνους προς τους θεούς τους. Πριν ανέβει στην πυρά, μοίρασε τα δώρα και τα στρώματα στους συντρόφους του και τον ίππο τον δώρισε στον μαθητή του Λυσίμαχο.
 Χαιρέτησε όλους τους παρόντες Μακεδόνες και τους παρακάλεσε να κάνουν επικήδειο γλέντι, να διασκεδάσουν και να μεθύσουν. Λέγεται ακόμη ότι φίλησε όλους τους εταίρους, αλλά δεν άφησε να τον φιλήσει ο Αλέξανδρος. Του είπε μάλιστα ότι θα τον φιλούσε, όταν θα τον συναντούσε στη Βαβυλώνα, κάτι που κείνη τη στιγμή το θεώρησαν ως ασήμαντη ασυναρτησία. Ενάμισι χρόνο αργότερα, όταν



ο Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα, όσοι είχαν ακούσει τον Κάλανο να λέει τα παραπάνω, πίστεψαν ότι ο Ινδός ήταν ο πρώτος, που πρόβλεψε τον θάνατο του Αλεξάνδρου. Μετά ο Κάλανος ανέβηκε στην πυρά και ξάπλωσε, έτσι ώστε να τον βλέπει όλη η στρατιά. Σύμφωνα με τον Νέαρχο, μόλις ο Αλέξανδρος έδωσε την εντολή να ανάψουν την φωτιά, ήχησαν οι σάλπιγγες, η στρατιά αλάλαξε πολεμικά και οι

ελέφαντες έβγαλαν την πολεμική τους κραυγή
 προς τιμήν του
 Βραχμάνα. Λέγεται ότι το θέαμα δεν άρεσε καθόλου στον Αλέξανδρο, όμως όλοι θαύμασαν ότι ο Κάλανος έμεινε εντελώς ακίνητος καθώς τον τύλιγαν οι φλόγες. Στο προς τιμήν του νεκρόδειπνο, ο Αλέξανδρος προκήρυξε αγώνα οινοποσίας με έπαθλο στεφάνι αξίας ενός ταλάντου. Νίκησε ο Πρόμαχος, που ήπιε 4 χόες (περίπου 17 λίτρα), αλλά πέθανε μετά από τρεις ημέρες.
Ο  Κάλανος του Δήμου Ερυμάνθου της Αχαΐας, λένε ότι από αυτόν πήρε το όνομα του.
Εμφανίζεται για πρώτη φορά το 1700 στην βενετική καταγραφή Grimani με την ονομασία Calanos di Nexero (Κάλανος Νεζερού) και είχε πληθυσμό 121 κατοίκους (32 οικογένειες). Αναφέρεται ως Κάλανος σε πλήθος δικαιοπρακτικών έγγραφων του 18ου αιώνα.
  1.  http://www.alexanderofmacedon.info/greek/GLOSSARY3gr.htm
Από τη Βικιπαίδεια
Προτεινόμενη βιβλιογραφία: Αρριανός.

Δεν υπάρχουν σχόλια: