Μέλι, Μέλισσες και Μελισσεύς

Μέλισσες  των Μαλίων, ένα σπάνιο μινωικό κόσμημα του 18ου-17ου αιώνα π.Χ.Χ

"Η Μέλισσα είναι μία σημαντική μορφή  που σχετίζεται με την ανατροφή του Δία. Συχνότερα αναφέρεται σαν νύμφη, που ήταν κόρη του βασιλιά της Κρήτης Μελισσέα και δίδαξε στους ανθρώπους τη μελισσοκομία.

Η Μέλισσα έδινε το μέλι της στο θείο βρέφος και παράλληλα φρόντιζε να παίξει μαζί του και να του παρέχει ότι χρειαζόταν σαν παιδί. Παραλλαγές του μύθου που μιλάνε για δύο τουλάχιστον Μέλισσες, όπως ο μύθος του Απολλόδωρου που αναφέρει ότι ο Δίας ανατράφηκε από τις δύο κόρες του βασιλιά της Κρήτης Μελισσέα, τις νύμφες Αδράστεια και Ίδη, αυτές οι νύμφες τον τάιζαν γάλα και μέλι..."

Όπως λέει η παράδοση, μέλισσες υπήρχαν πάνω στο ψηλό  βουνό όπου είχε ανατραφεί ο Δίας, τότε που τον έκρυβε η Ρέα για να γλυτώσει από τα χέρια του παιδοκτόνου του Κρόνου. Τότε, λένε, οι μέλισσες είχαν προσφέρει το μέλι τους για να τρέφεται ο μελλοντικός κυρίαρχος του κόσμου. Κι εκείνος τις αντάμειψε. Τους χάρισε ένα ωραίο χάλκινο χρώμα, που όμοια του δεν είχαν άλλες μέλισσες και τις προίκισε με μεγάλη αντοχή και δύναμη για να μπορούν να ζουν πάνω στα κρητικά βουνά, εκεί που βρίσκεται το σπήλαιο, τα σκεπασμένα με χιόνια τους περισσότερους μήνες του χρόνου. Σήμερα, είναι γνωστή μια γνωστή μια ιδιαίτερη ποικιλία μέλισσας που επιβίωσε στην Κρήτη. Η λεγόμενη κρητική μελισσα, η Apis adami με εντονώτερα χρώματα αλλά με διαφορετικό μέγεθος από εκείνο των συνηθισμένων μελισσών.

Αν μιλήσεις για μελισσοκομία με Κρητικό, σίγουρα έχεις πολλά ενδιαφέροντα να μάθεις, κι οπωσδήποτε πάντως αυτά που θα σου πει θα τα θυμάσαι για καιρό.

Αν ρωτήσεις τον Κρητικό, για τι ράτσα μέλισσα προτιμάει, τότε θα τον δεις να συγκινείται, και θα σου πει μόνο ένα όνομα.

APIS ADAMI.

Η apis melifera adami ήταν η αυτόχθονη φυλή μελισσών που συναντούσε κανείς μόνο στην Κρήτη.

Για την ιστορία θα πω ότι ταξινομήθηκε μόλις το 1975 από τον Ruttner.

Ήταν εξαιρετικά άγρια και επιθετική, φίλος έμπειρος μελισσοκόμος μου είπε ότι δεν τολμούσε σφήκα να πλησιάσει την κυψέλη της Apis adami ούτε για αστείο.

Δούλευε πολύ και έδινε πολύ καλές παραγωγές στους μελισσοκόμους παρά το ξηροθερμικό κλίμα της Κρήτης.

Όταν ήταν να σμηνουργίσει έφτιαχνε πάρα πάρα πολλά βασιλικά κελιά, και η παλιά βασίλισσα δεν έφευγε από την κυψέλη αν πρώτα δεν έβγαινε από το κελί της η νεα βασίλισσα, έτσι έδινε όσο χρόνο χρειαζόταν ο μελισσοκόμος προκειμένου να πάρει μέτρα καταστολής της σμηνουργίας.

Ήταν μέλισσες, πιο μεγάλες σε μέγεθος από αυτές που έχουμε σήμερα, και πιο σκουρόχρωμες.

Οι Κρητικοί μιλάνε για ιδιαίτερες ικανότητες που είχαν αυτές οι μέλισσες.

Λένε πως ήταν τόσο πολύ εργατική μέλισσα που έβγαινε να συλλέξει ακόμα και με πολύ δυνατό άνεμο, κατά την επιστροφή της όμως στην κυψέλη ο άνεμος την εμπόδιζε να προσγειωθεί ομαλά στην μικρή είσοδο της κυψέλης.

Γι αυτό, η Κριτική μέλισσα προσγειωνόταν στο χώμα, έπαιρνε με τα πόδια της ένα μικρό χαλικάκι, το οποίο της επέτρεπε να είναι πιο βαριά και να μην την παρασύρει ο άνεμος, κι όταν έφτανε στην είσοδο της κυψέλης, αμόλαγε το χαλικάκι και έμπαινε ασφαλής στην κυψέλη της.Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο από την πηγή ΕΔΩ

Την ίδια εποχή που ο Δίας ήταν στο σπήλαιο ο βασιλιάς του νησιού ήταν ο Μελισσέας. Κόρες του Μελισσέα ήταν η Αμάλθεια και η Μέλισσα, οι οποίες ήταν τροφοί του θεού. Ο Μελισσέας (ή "Μελισσάς"), πατέρας των νυμφών Αδράστεια και Ίδη (ή Αίγα, σύμφωνα με τον Υγίνο) που φροντίσανε το νεογνό Δια στη Κρήτη, ήταν ο μεγαλύτερος και αρχηγός των εννέα Κουρήτων. Αυτοί ήταν χθόνιοι δαίμονες του όρους Ίδα, που έκρουαν τα δόρατα και τις ασπίδες τους για να σπάσουν τα κλάματα του νεογνού Δία, του οποίου έλαβαν από τη Μεγάλη Θεά, Ρέα, τη μητέρα του. Το θείο βρέφος κρύφτηκε από το πατέρα του και μεγάλωσε σε σπηλιά η οποία ήταν ιερή για τη Θεά (Δα) γιορτάζοντας το από τους Κουρήτες, του οποίου το όνομα έφερε και εξακολουθεί να φέρει.^[1] Τα ονόματα των δύο θυγατέρων τουΜελισσέα, εννοούσαν "τη μοιραία" (Αδράστεια) και το άλλο απλά "θεά" (Ίδα ή Ίδη, δε) ήταν ονόματα που χρησιμοποιόταν επίσης για τη Μεγάλη Μητέρα Ρέα.

Ο νεογνός θεός τράφηκε με μέλι και γάλα, το οποίο γάλα της νύμφης-κατσίκας  Αμάλθεια. Ο Μελλισέος είναι μια ακόμη μορφή του Μελισσού, ενός επίσης  "Μελισσά," γνωστός από μυθογράφους ως "βασιλιάς της Κρήτης". Ζυμωμένο μέλι, ένα ενθεογόνο δώρο της Θεάς, πριν από την γνώση του κρασιού στον πολιτισμό του Αιγαίου. Αυτοί οι βασιλιάδες μελιού μαζί με τη Θεά θα έχουν συνδυάσει τη θέση της Αρχής τους με έναν ιερό ρόλο, που σύγχρονοι ερμηνευτές δε το νομίζουν έτσι, ο Ρόμπερτ Γκρέιβς (Robert Graves) ισχυρίζεται για το Μελισσέο "ο φημισμένος πατέρας της Αδράστειας και της Ιούς, είναι στη πραγματικότητα η μητέρα τους, Μέλισσα- η θεά ως  Βασίλισσα-μέλισσα, η οποία σκοτώνει διαχρονικά το σύντροφό της."^[2]

Σε ένα μυθικό κομμάτι που εξηγεί της σύνδεση του νεότερου Κρητικού πολιτισμού με το νησί της Ρόδου, όπως προκύπτει από τη Κρήτη, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης^[3] αναφέρει πως πέντε από τους Κουρήτες έπλευσαν από τη Κρήτη στη Χερσόνησο απέναντι από τη Ρόδο, με αξιοσημείωτη εκστρατεία, έδιωξαν τους Κάρες που κατοικούσαν εκεί, για να εγκατασταθούν και να διαιρέσουν τη γη σε πέντε μέρη, καθένα, δίνοντας τους τα δικά τους ονόματα.Ο Τρίοψ, ένας από τους γιούς του Ήλιου και της Ρόδου, ο οποίος ήτανε φυγάς εξαιτίας της δολοφονίας του αδερφού του Τέναγου, καθαρίστηκε από τη δολοφονία με τη παρέμβαση του Μελισσέου.

Νίκος Σάμιος με πληροφορίες από "ΚΡΗΤΙΚΗ Μυθολογία" ΝΙΚΟΣ ΨΙΛΑΚΗΣ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΡΜΑΝΩΡ σελ. 396,  Βικιπαίδεια, Άγονη Γραμμή

1. 1‘ Bibliotheca 1.1.6 and 1.4-5.
2. 2‘ Graves, The Greek Myths, 7.1.
3. 3‘ Diodorus Siculus 5.60.2.