Ο μαύρος οβελίσκος

 

Ο μελανός Οβελίσκος 

του Σαλμανεσέρ Γ΄ είναι αρχαιολογικό εύρημα που φιλοξενείται στο Βρετανικό Μουσείο.

Ανακαλύφθηκε στο Νιμρούντ στο σημερινό νότιο Ιράκ. Η επιγραφή του μνημονεύει τις πράξεις του αυτοκράτορα Σαλμανεσέρ Γ' που κυβέρνησε μεταξύ 858-824 π.χ. χ.. Είναι ο πιο άρτια διατηρημένος οβελίσκος, και το αρχαιότερο τεκμήριο

-που εικονίζει Ισραηλίτη.

 

-ο  υποτελείς Ισραηλίτης Βασιλιάς Ιηού προσκυνάει τον Ασσύριο-

Ανακαλύφθηκε το 1846 από τον Βρετανό αρχαιολόγο σερ Όστιν
Χένρι Λάγιαρντ, κατά τη διάρκεια των ανασκαφών του στην τοποθεσία Καλχού ή Νιμρούντ, την αρχαία πρωτεύουσα της Ασσυρίας.

Η κατασκευή του μαύρου γλυπτού με τα ανάγλυφα γράμματα και η ανέγερσή του ως δημόσιου μνημείου το 825 π.χ.χ. έγινε εν μέσω του εμφυλίου πολέμου των Ασσυρίων. Το γλυπτό αποτελεί φόρο τιμής και δοξάζει τα επιτεύγματα του βασιλιά Σαλμανεσέρ Γ΄ και του επικεφαλής υπουργού του. Σε μία από τις τέσσερις πλευρές του οβελίσκου υπάρχει χαραγμένη η περιγραφή της άλωσης της αρμενικής πόλης του Αρζασκούν:
«…Κατά τον τρίτο χρόνο της βασιλείας μου, ο Αχουνί, γιός του Αντινί, φοβήθηκε από τα ισχυρά μου όπλα και οπισθοχώρησε από το Τιλ Μπαρζίπ, τη βασιλική του πόλη. Διέσχισα τον Ευφράτη και κυρίευσα την πόλη Ανά-Ασούρ-Ουτίρ-Ασμπάτ, που βρίσκεται στην άλλη όχθη, κοντά στον ποταμό Σαγκούρ, την οποία οι Χιττίτες αποκαλούσαν Πιτρού. Κατά την επιστροφή μου, εισχώρησα στη γη του Αλζί και κατέκτησα τα εδάφη των Αλζί, Σιουνί, Τααγενί, Τουμέ, τη βασιλική πόλη Αρζασκούν του Αρμένιου βασιλιά Αραμέ των Ουραρντού, τη γη των Γκιλζανού και της Χαμπασκίας...»

Αρζασκούν

Η πόλη Αρζασκούν, με τα διπλά τείχη και τους πύργους, ήταν η πρωτεύουσα του Αρμενικού Βασιλείου του Βαν  κατά τον 9ο αιώνα π.χ.χ., πριν ακόμα ο βασιλιάς Σαρτουρί Α΄ ανακηρύξει πρωτεύουσα την πόλη Τουσμπά στις όχθες της λίμνης Βαν το 832 π.χ.χ. Η πόλη ήταν προστατευμένη από ένα πυκνό δάσος, σχεδόν αδιάβατο για πολιορκία. Οι απόψεις των μελετητών διίστανται για την ακριβή 

τοποθεσία της πόλης.

Υπάρχουν αναφορές για την περιοχή της λίμνης Ούρμια, τη λίμνη Βαν κοντά στο Μαλαζγκίρτ, καθώς και τις περιοχές δυτικά ή βόρεια της λίμνης Βαν.
Σύμφωνα με τις τελευταίες μελέτες του Αμερικανού ιστορικού αρμενικής καταγωγής Ρόμπερτ Χ. Χιούσεν (Ρόμπερτ Χ. Χιουσενιάν), η πόλη βρισκόταν στη βορειοανατολική ακτή της λίμνης Βαν, πιθανότατα κοντά στην τοποθεσία Αρτζές (Αγκάντς) και πλέον κατακλύζεται από τα νερά της λίμνης.
Η οργανωμένη πολιτεία των Ουραρντού κατά τον 9ο αιώνα π.χ.χ. καθώς και η εξάπλωση του βασιλείου θεωρήθηκαν απειλητικές για το συμφέρον της Ασσυρίας, με αποτέλεσμα την εκστρατεία για τη διείσδυση στα εδάφη των Ουραρντού. Η τριακονταετής εκστρατεία και η ολοσχερής καταστροφή της πρωτεύουσας και πολλών άλλων πόλεων των Ουραρντού από τον βασιλιά Σαλμανεσέρ Γ΄ έχουν καταγραφεί στον Μαύρο Οβελίσκο.

Βασιλιάς Αραμέ του Αραράτ (Ουραρντού)

Ο βασιλιάς Αραμέ κυβέρνησε από το 858 έως το 844 π.χ.χ. και θεωρείται ο πρώτος αναγνωρισμένος βασιλιάς του Αρμενικού Βασιλείου του Βαν ή Ουραρντού.
Ένωσε τις αρμενικές φυλές ενάντια στην απειλή της Ασσυριακής αυτοκρατορίας, επέκτεινε τα σύνορα του βασιλείου βορειοδυτικά με κατεύθυνση τα αρμενικά υψίπεδα και ενδυνάμωσε την άμυνα της χώρας του.
Παρά την ισχυρή πολιορκία και τις καταστροφές που προξένησε ο Σαλμανεσέρ Γ΄, το βασίλειο των Ουραρντού όχι μόνο επέζησε της εισβολής των Ασσυρίων αλλά και υπερίσχυσε. Καθώς η ασσυριακή γλώσσα εξαφανίστηκε σταδιακά από τα ιστορικά αρχεία μετά την παρακμή της Ασσυρίας, το τοπωνύμιο των Ουραρντού έπαψε σταδιακά να χρησιμοποιείται και άλλαξε το όνομά του σε «Αρμενία». Ένα όνομα που μέχρι σήμερα δεν έπαψε να αναφέρεται στο μακρύ ημερολόγιο της ιστορίας, της άρρηκτα δεμένης με την ελληνική ιστορία, όπως μαρτυρεί και το όνομα Αρμενία.

Πηγή: Βρετανικό Μουσείο, Βικιπαίδεια, Αρμενικό περιοδικό  Βερζίν Καραμπετιάν, Μάρτιος- Ιούνιος 2019, τεύχος 100.