Διαμόρφωση κειμένου: Νίκος Σάμιος
Φιλο-λογική επιμέλεια: Νίκος Παπαδόπουλος (Πλάτων Πισατίδης)
Το "πόθεν έσχες" του θεού
"Μόλις το χρήμα μεσ' τoν δίσκο κυλήσει
η ψυχή στον παράδεισο (απο χαρά) θα πηδήσει"
Ο Γιόχαν Τέτσελ (γερμανικά: Johann Tetzel, 1460 - 11 Αυγούστου 1519) ήταν Γερμανός Δομινικανός μοναχός και είναι γνωστός για την πώληση συγχωροχαρτιών κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα.
Στον Τέτσελ αποδίδεται το δίστιχο που διαβάσατε.
Ο Τέτσελ είχε καταστρώσει τιμοκατάλογο για κάθε είδος αμαρτίας. Οι τιμές ήσαν διαφορετικές ανάλογα με την κοινωνική θέση, π.χ. οι εύποροι έμποροι επλήρωναν ακριβότερα από τεχνίτες ή χωρικούς. Μπορούσε κανείς να πληρώσει προκαταβολικά για αμαρτίες που δεν είχε ακόμα διαπράξει. Τα χρήματα, που συγκέντρωνε το 1517 ο Τέτσελ, προορίζονταν κατά το ήμισυ για την κατασκευή της βασιλικής του Αγίου Πέτρου στο Βατικανό (ναι, και με τέτοια χρήματα-δεν ήταν λίγα, έκτησαν το Βατικανό) και κατά το άλλο ήμισυ για την κάλυψη του υπερχρεωμένου αρχιεπισκόπου Αλβέρτου Β' (Albrecht II. von Brandenburg (1490–1545).
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία, η εφαρμογή του φαινομένου επίδοσης των συγχωροχαρτιών, έγινε, και λένε ότι ήταν αποτέλεσμα πολλαπλών αναγκαιοτήτων, όπως η άσκηση της δικαστικής δικαιοδοσίας που είχε επί τουρκοκρατίας, η ανάγκη για οικονομική στήριξη του έργου και των υποχρεώσεων της, χωρίς να μπορούν να αποκλειστούν και περιπτώσεις προσωπικής αστοχίας ή ευκαιριακής επιδίωξης πλουτισμού. Σε αυτές τις περιπτώσεις ανήκει και αυτή που αναφέρει ο Serhii Plokhy στο βιβλίο του The Cossacks and Religion in Early Modern Ukraine. Ο συγγραφέας αναφέρει ότι η μαρτυρία που παραθέτει προέρχεται από έναν πρώην Ορθόδοξο Επίσκοπο που εγκατέλειψε την Ορθοδοξία για να προσχωρήσει στην Ουνία.
Τιμολόγιο
Σύμφωνα με τη μαρτυρία αυτή, κάποιος εκπρόσωπος του κλήρου της Ορθόδοξης Εκκλησίας "όπως ο έμπορος δείχνει το εμπόρευμά του και το πουλάει μέσα στο ναό, με αυτό τον τρόπο πουλούσε την πλήρη άφεση αμαρτιών για ένα τάλιρο, την μερική για μισό τάλιρο και τη μικρή για έξι γρόσια". Στηριζόμενος στην ίδια μαρτυρία, ο συγγραφέας, ισχυρίζεται τελικά ότι "η πρακτική αυτή έκανε φανερή τη διαφθορά που επικρατούσε σε ολόκληρη την Ανατολική Ορθόδοξη εκκλησία" και ότι οι ιεράρχες της ανατολής (χωρίς να εξαιρεί κανέναν), εξέδιδαν αναθέματα ή πιστοποιητικά άφεσης τα οποία Ορθόδοξοι κληρικοί μετέφεραν στην περιοχή της σημερινής Ουκρανίας για να τα πουλήσουν σε όποιον θα πλήρωνε τα περισσότερα. Μάλιστα ισχυρίζεται η πρακτική αυτή οδήγησε σε ριζικές μεταρρυθμίσεις που παραλληλίζονται με αυτές της προτεσταντικής κίνησης από τον Λούθηρο.
Ο Μαρτίνος Λούθηρος
ήταν τόσο αγανακτισμένος από την εμπορευματοποίηση της άφεσης αμαρτιών ώστε αποφάσισε να γράψει τις 95 Θέσεις(απόψεις) του, -τις οποίες είχε θυροκολλήσει στις 31 Οκτωβρίου 1517 στην εκκλησία της Βυρτεμβέργης- εν μέρει, λόγω των ενεργειών του Τέτσελ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Ποιός ήταν όμως ο Λούθηρος, και η εποχή του;