Πρωτοχρονιά

Είναι γνωστό ότι η 1 Ιανουαρίου δεν είναι η ημερομηνία κατά την οποία γιορτάζονταν πάντα ο ερχομός του νέου έτους.Ο εορτασμός του νέου έτους είναι μια από τις αρχαιότερες γιορτές. Εκατοντάδες χρόνια π.Χ. το νέο έτος ξεκινούσε με την εμφάνιση του πρώτου φεγγαριού (στην ουσία της πρώτης ορατής ημισελήνου) μετά από την εαρινή ισημερία (πρώτη μέρα της άνοιξης). Η παράδοση αυτή διατηρείται παρά την καταπίεση των εκάστοτε θρησκευτικών καθεστώτων από τους Κούρδους, Πέρσες και άλλους ασιατικούς λαούς μέχρι σήμερα, με την γιορτή Νέβρος ή σωστότερα Νού ρουζ: νέα μέρα-φως, από την περσική διάλεκτο φαρσί, η διαχρονική εξέλιξη της λέξης είναι Ruz, Roç ή Rojς ( περσική διάλεκτοι) Rauça (ινδοιρανικά), Lux λατινικά, Luy αρμένικα, Λυκ (φως) ελληνικά.
Στον ευρωπαϊκό χώρο η Ρωμαϊκή γερουσία κήρυξε την πρώτη Ιανουαρίου ως το ξεκίνημα του νέου έτους, το 153 π.Χ. Ωστόσο η αναδιάρθρωση του ημερολογίου συνεχίστηκε έως τον Ιούλιο Καίσαρα, το 46 π.Χ. ο οποίος και καθιέρωσε το γνωστό σε όλους Ιουλιανό ημερολόγιο, το οποίο όριζε την 1 Ιανουαρίου ως την ημερομηνία έναρξης του νέου έτους. Ο Ιούλιος Καίσαρας όμως για να καταφέρει να επιτύχει έναν συγχρονισμό αναγκάστηκε να αφήσει το προηγούμενο έτος για επιπλέον 445 μέρες.

Το νεογέννητο έτος

Η παράδοση της χρήσης ενός μωρού το οποίο συμβόλιζε τον ερχομό του νέου έτους ξεκίνησε από την Ελλάδα γύρω στο 600π.Χ. Εκείνη την εποχή αποτελούσε παράδοση ο εορτασμός του θεού του κρασιού, Διόνυσου, μέσω της επίδειξης ενός μωρού μέσα σε ένα καλάθι, το οποίο συμβόλιζε την αναγέννηση του θεού. Αν και οι πρώτοι χριστιανοί χαρακτήρισαν την παραπάνω παράδοση παγανιστική, η δημοτικότητα του συμβόλου αυτού ώθησε την εκκλησία να αναθεωρήσει τις απόψεις της. Η εκκλησία τελικά επέτρεψε στα μέλη της να γιορτάσουν το νέο έτος με ένα μωρό, το οποίο συμβόλιζε τη γέννηση του Ιησού.

Κατά τη διάρκεια του μεσαίωνα, η εκκλησία παρέμενε αντίθετη με το εορτασμό της πρωτοχρονιάς. Η πρώτη Ιανουαρίου γιορτάζεται από τα δυτικά έθνη μόνο τα τελευταία 400 χρόνια.

... και τα κάλαντα

Όχι μόνο η πρωτοχρονιά αλλά και τα κάλαντα έχουν αρχαία ελληνική παράδοση. Κάντε μία σύγκριση:

«Στο σπίτι ετούτο πού ‘ρθαμε του πλουσιονοικοκύρη
ν’ ανοίξουνε οι πόρτες του να μπει ο πλούτος μέσα
να μπει ο πλούτος κι η χαρά κι η ποθητή ειρήνη
και να γεμίσουν τα σταμνιά μέλι, κρασί και λάδι
κι η σκάφη του ζυμώματος με φουσκωτό ζυμάρι».

(τα κάλαντα της Θράκης)

"Δώμα προσετραπόμεσθ' ανδρός μέγα δυναμένοιο,ός μέγα μεν δύναται,μεγα δε βρέμει,όλβιος αιεί... αυταί ανκλίνεσθαι θύραι...πλούτος γαρ έσεισι πολλός,συν πλούτω δε και ευφροσύνη τεθαλυία, ειρήνη τ' αγαθή"

(ΟΜΗΡΟΥ ΒΙΟΙ ,εκδ. OXFORD,V5)

Σχετικό θέμα:

Τα κάλαντα στην αρχαία Ελλάδα

Ο συμβολισμός του ροδιού στην αρχαία Ελλάδα