Πέμπτη 6 Αυγούστου 2009

Πολιτισμός


Ο όρος πολιτισμός (<πόλις< πολίτης<πολιτισμός) εμφανίστηκε στα ελληνικά γράμματα τον 18ο αι. από τον Αδαμάντιο Κοραή, ως αντιστοίχιση του γαλλικού civilisation αλλά έκτοτε χρησιμοποιείται και με την έννοια του culture/kultur λόγω της έλλειψης ακριβούς αντίστοιχης μετάφρασης της ξενόγλωσσης έννοιας. Στα ελληνικά συγχέονται συχνά οι λέξεις πολιτισμός, κουλτούρα.

Ο όρος κουλτούρα, εκ του λατινικού cultura (καλλιέργεια), εμφανίζεται με την σημερινή του έννοια για πρώτη φορά μεταφορικά από τον Κικέρωνα για να επανέλθει πολύ αργότερα και πάλι με πνευματική έννοια κατά την Αναγέννηση. Παρόλο που εμφανίστηκε πριν από τον όρο πολιτισμό, (πνευματική καλλιέργεια),- εξ ου και η πρόταση «.... καλλιεργημένος άνθρωπος»-η λέξη κουλτούρα θα παραμείνει στο περιθώριο μέχρι τις αρχές του 20ου αι. .Η σχετικά νέες επιστήμες της κοινωνιολογίας και της ανθρωπολογίας θα προτιμήσουν τη χρήση της λέξης κουλτούρα από τον πολιτισμό

Στα ελληνικά συνήθως δε γίνεται αυτή η διάκριση και η συχνότερη απόδοση του συγκεκριμένου όρου είναι "πολιτισμός".

O πολιτισμός -(culture) ενίοτε και (civilization) σε διαφορετικό εννοιολογικό πλαίσιο- είναι ένας από τους πλέον συνηθισμένους όρους στη σύγχρονη αρχαιολογία, που προήλθε από την ανθρωπολογία και την κοινωνιολογία. Oι εθνολόγοι Alfred Kroeber και Clyde Kluckhohn το 1952, σε μια προσπάθειά τους να καταγράψουν τα διαφορετικά νοήματα αυτής της λέξης κατέληξαν σε 164 διαφορετικές ερμηνείες. Ο ανθρωπολόγος E. B. Tylor έθεσε τις βάσεις ενός ορισμού στα τέλη του 19ου αι. (1871) καθορίζοντας τον πολιτισμό (culture) ως "σύνθετο σύνολο που περιλαμβάνει τη γνώση, την πίστη, την τέχνη, τον νόμο, τα ήθη και τα έθιμα και άλλες δεξιότητες που απέκτησε ο άνθρωπος ως μέλος μιας κοινωνικής ομάδας. Υπό μία γενική έννοια λοιπόν είναι μια κοινά αποδεκτή μορφή συμπεριφοράς που υιοθετείται από μια δεδομένη κοινωνία και που περιλαμβάνει διακριτά και πολύπλοκα συστήματα τεχνολογίας, κοινωνικής οργάνωσης, σκέψης, κοσμολογίας, και ιδεολογίας. Ο πολιτισμός συνδέει την ανθρώπινη κοινωνία με το περιβάλλον της και για τον Leslie White, που έγραψε στα τέλη του 1950, είναι ένα υπερσωματικό χρονικό συνεχές πραγμάτων και γεγονότων εξαρτώμενων από τη συμβολοποίηση... έναν μηχανισμό δηλαδή που εξασφαλίζει την ασφάλεια και τη διάρκεια ομάδων και ατόμων του ανθρώπινου είδους.

Στην καθαρά αρχαιολογική του έννοια, η ιδέα του πολιτισμού καθιερώθηκε στα τέλη του 1920 από τον Βερ Γκόρντον Τσάιλντ, η μαρξιστική οπτική του οποίου αποτυπώθηκε ως εξής στην πρότασή του για τον ορισμό της έννοιας: "Ανακαλύπτουμε ότι ορισμένοι τύποι υπολειμμάτων -αγγεία, αναθήματα, ταφικές πρακτικές και τύποι κατοικιών- επανειλημμένα συνδέονται. Ένα τέτοιο σύμπλεγμα συσχετιζόμενων χαρακτηριστικών το ονομάζουμε πολιτισμική ομάδα ή απλά πολιτισμό. Υποθέτουμε ότι αυτό το σύμπλεγμα που ανακαλύψαμε είναι απλά η υλική έκφραση ενός λαού, όπως θα τον αποκαλούσαμε σήμερα". Όπως είναι φυσικό, ο αρχαιολογικός πολιτισμός καθορίζεται από την ερμηνεία των αρχαιολόγων, παρά από τους ανθρώπους που συμμετείχαν δυναμικά στη διαμόρφωσή του.

Στην Ελλάδα αξίζει να αναφερθεί πως δεν υπάρχει διευκρίνιση ή ορισμός του όρου "πολιτισμός" ούτε στο Σύνταγμα, και περισσότερο συνδέεται ως όρος με την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά.

Πηγή: Βικιπαίδεια, Ν. Σάμιος


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου