Μια σπάνια φωτογραφία από τις ανασκαφές στο Πικέρμι. Ξεχωρίζουν τα αλλεπάλληλα στρώματα μέσα στα οποία διατηρήθηκαν τα απολιθώματα από μαχαιρόδοντες, πιθήκους, ρινόκερους, ύαινες, μαστόδοντα και άλλα είδη που δεν γνώρισε ο άνθρωπος, αφού είχαν εξαφανιστεί πριν από την παρουσία του στον πλανήτη.
Πόσοι από εμάς γνωρίζουμε ότι το Πικέρμι είναι πασίγνωστο στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για τα παλαιοντολογικά του ευρήματα; Πόσοι γνωρίζουμε πότε και που ακριβώς έγιναν οι ανασκαφές; Σίγουρα πολύ λίγοι. Θα προσπαθήσουμε από αυτή την ιστοσελίδα να πληροφορήσουμε τους αναγνώστες μας και να δείξουμε τα αίτια της σιωπής γύρω από το θέμα.
Το 1833 ανακαλύφθηκαν τυχαία απολιθώματα που η έρευνα απέδειξε ότι ανήκαν σε σπονδυλωτά που δεν υπάρχουν πια, είχαν όμως ζήσει στην περιοχή του Πικερμίου περίπου 6.500.000 χρόνια πριν !
Η πικερμική πανίδα πηγή για τους δαρβινιστές1855-62 Ο Γκοντρί από μέρους της Ακαδημίας του Παρισιού πραγματοποιεί ανασκαφές στο Πικέρμι. Φέρνει στο φως απολιθώματα από ιππάρια (πρόγονο του σημερινού αλόγου), καμηλοπαρδάλεις, ρινόκερους, πιθήκους, αντιλόπες κι άλλα ζώα. Τα περισσότερα θα πάρουν ονόματα που παραπέμπουν στην Αττική και την Ελλάδα.
1858-1869Ο Δαρβίνος παρακολουθεί τις δημοσιεύσεις του Γκοντρί, με τον οποίο και διατηρεί αλληλογραφία για τα ευρήματά του στο Πικέρμι. Ζητά και παίρνει πληροφορίες και τις αξιοποιεί στα έργα του. Το βασικό έργο του Γάλλου παλαιοντολόγου για την Πικερμική πανίδα (1862-1867) αποτελεί πηγή για τους δαρβινιστές.
1882- 1912 Αλλεπάλληλες ανασκαφές από ξένους και Ελληνες επιστήμονες στο Μεγάλο Ρέμα επιβεβαιώνουν και ενισχύουν τη σημασία και τη μοναδικότητα των ευρημάτων. Οι έρευνες θα συνεχιστούν κι αργότερα (1971), οπότε θα προστεθεί μια ακόμη παλαιοντολογική θέση (Κισδάρι, 3 χιλιόμετρα από το Μεγάλο Ρέμα)
Συνδετικοί κρίκοι
Την αξία των απολιθωμάτων στο Πικέρμι για τον Δαρβίνο επισημαίνει και ένα άλλο πρώιμο νεοελληνικό δημοσίευμα για τον Δαρβίνο στο περιοδικό «Ιλισσός» (1871). Εκεί διαβάζουμε ότι τα ευρήματα συνδέουν τα πτηνά με τα θηλαστικά και τα απολιθώματα που αποκάλυψε ο Γκοντρί «αποδεικνύουν την ενότητα πολλών μαστοφόρων συγγενών ή άλλων πολύ απεχόντων απ αλλήλων». Οπως η αρκούδα και ο σκύλος, το άλογο και το γουρούνι...
Καταργούνται χάσματα
«Στα έργα του καθηγητή Οουεν συναντάμε συνεχώς την έκφραση «γενικευμένες μορφές» που εφαρμόζεται στα εξαφανισμένα ζώα. Στα δε έργα του Αγκασίζ γίνεται λόγος για «προφητικούς ή συνθετικούς τύπους» και αυτοί οι όροι προϋποθέτουν πως οι τέτοιες μορφές είναι πραγματικά ενδιάμεσοι ή συνδετικοί κρίκοι. Ενας άλλος παλαιοντολόγος, ο κ. Γκοντρί, απέδειξε πως πολλά από τα απολιθωμένα θηλαστικά που ανακάλυψε στo Πικέρμι καταργούν τα χάσματα ανάμεσα στα υπάρχοντα γένη». (Από την καταγωγή των ειδών)
Η θαυμαστή αντίθεση
«Οι μορφές (των απολιθωμένων ζώων στο Πικέρμι) είναι ποικιλότατες, ο δε αριθμός τους μέγιστος, με μερικά να έχουν γιγαντιαίο μέγεθος. Πουθενά αλλού στον κόσμο μέχρι τώρα δεν συναντάται τέτοια συγκέντρωση μεγάλων ζώων. Είναι δε παράδοξη η ύπαρξη αυτών των λειψάνων συσσωρευμένων σ' ένα χώρο (Αττική) όπου οι άνθρωποι άφησαν θαυμαστά ερείπια. Ο Θεός θέλησε ν αφήσει εδώ μια θαυμαστή αντίθεση. Την Αθήνα όπου η ανθρωπότητα φανέρωσε την ύψιστη πνευματική ανάπτυξη και το Πικέρμι όπου ο ζωικός κόσμος εμφανίστηκε με τη μέγιστη δύναμη». (Ο Μ. Γκοντρί για τις ανασκαφές στο Πικέρμι)
«Η Ακρόπολη της παλαιοντολογίας»Το Πικέρμι θεωρείται ως «Ακρόπολη της παλαιοντολογίας». Ο χαρακτηρισμός έχει δοθεί από τον 19ο αιώνα ακόμη, όταν άρχισαν να γίνονται γνωστά τα εκπληκτικά απολιθώματα ζώων, που έφεραν στο φως οι ανασκαφές στην πασίγνωστη πια χαράδρα της Πεντέλης (Μεγάλο Ρέμα). Από τότε ακόμη μια ειδική περίοδος του παρελθόντος της γης ονομάστηκε «Πικερμική βαθμίδα» (περίπου πριν από 6,5 5 εκατομμύρια χρόνια).
Στην περιοχή, που τότε θύμιζε σημερινή Αφρική, βρέθηκαν περισσότερα από 40 είδη σαρκοβόρων και φυτοφάγων ζώων, πολλά από τα οποία έχουν εξαφανιστεί.
Η συγκέντρωση τόσο πολλών και διαφορετικών ειδών στη χαράδρα της Πεντέλης σήμερα εξηγείται με το «σενάριο» της ξηρασίας. Σύμφωνα με αυτό τα ζώα συγκεντρώθηκαν εκεί όπου πρέπει να βρισκόταν κάποια από τις τελευταίες θέσεις με νερό, σε μια περίοδο παρατεταμένης ανομβρίας. Στον τόπο αυτό τα βρήκε ο θάνατος από δίψα ή σπαρασσόμενα μεταξύ τους. Θεωρείται, επίσης, πιθανή η μεταφορά πτωμάτων από το νερό και η συσσώρευσή τους στην περιοχή.
Τα απολιθώματα των ζώων της «Πικερμικής βαθμίδας» γίνονται γνωστά μετά την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους και οι πρώτες ανασκαφές αρχίζουν από το 1835. Στη δεκαετία του 1850 την περιοχή ανασκάπτει ο Γκοντρί. Ο Γάλλος παλαιοντολόγος κινείται στο πνεύμα της εξελικτικής θεωρίας και θα είναι από τους οπαδούς και θαυμαστές του Δαρβίνου.
Οταν ο Δαρβίνος ανακοινώνει τη θεωρία του για την εξέλιξη των ειδών μέσω της φυσικής επιλογής, ο Γκοντρί δημοσιεύει τις πρώτες μελέτες του για τα ευρήματα στο Πικέρμι.
Διατηρώντας αλληλογραφία τότε και αργότερα, όταν επανεκδίδεται «Η Καταγωγή των Ειδών», δίνει στον Δαρβίνο απαντήσεις σε αναπάντητα έως τότε ερωτήματα. Οπως για τις εξαφανίσεις ειδών, που δυσκολεύουν τη θεωρία της εξέλιξης και της φυσικής επιλογής. Για ελλείποντες συνδετικούς κρίκους μεταξύ ειδών που επιβίωσαν και άλλων που εξαφανίστηκαν κ.λπ.
Τα ευρήματα στο Πικέρμι προσθέτουν κρίκους στη διακεκομμένη αλυσίδα της εξελικτικής θεωρίας και ο Δαρβίνος, που παρακολουθεί στενά τις επιστημονικές εξελίξεις, σπεύδει αμέσως να τα εντάξει στο εξελικτικό σχήμα του. Τα επικαλείται στα δύο βασικά έργα του, αλλά και σε άλλα.
Πηγή:ΤΑΚΗΣ ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ
Ο Mesopithikus Pentelicus. Αναπαράσταση του σκελετού του πίθηκου που βρέθηκε στο Πικέρμι και το κρανίο του από άλλες παλαιοντολογικές ανασκαφές στον ελληνικό χώρο. Εζησε πριν από 6 περίπου εκατομμύρια χρόνια και θεωρείται σήμερα κρίκος στην αλυσίδα που φθάνει έως τον άνθρωπο.
ΠΙΚΕΡΜΙ ΑΤΤΙΚΗΣ - Η ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ(Απολιθωμένα Σπονδυλωτά)
Αρθρο του καθηγητή παλαιοντολογίας του Πανεπιστημίου Αθήνας κ. Ν. Συμεωνίδη
Ανασκαφές στο Πικέρμι της ΑττικήςΤο χωριό Πικέρμι, παλαιότερα αγρόκτημα μιας Μονής, βρίσκεται σε απόσταση 20 χλμ περίπου από την Αθήνα.
Η περιοχή του Πικερμίου δεν είναι τόσον ασήμαντος, όσον κανείς ίσως υποψιάζεται και τούτο διότι η περιοχή αυτή έχει γίνει παγκοσμίως γνωστή στους επιστημονικούς κύκλους, λόγω της ανευρέσεως απολιθωμένων ζώων τα οποία αποτέλεσαν σταθμό για την παλαιοντολογία των Σπονδυλωτών. Αν η Ελλάδα είναι γνωστή στους ξένους αρχαιολόγους για την Ακρόπολη, άλλο τόσο είναι γνωστή στους γεωεπιστήμονες για το Πικέρμι. Επομένως μέσα στο υπέδαφος της Αττικής δεν υπάρχουν μόνον αρχαιολογικοί θησαυροί κατά το παρελθόν, αλλά και σήμερα έχουν βρεθεί παλαιοντολογικά ευρήματα με τεράστια επιστημονική σημασία, και αυτά τα ντοκουμέντα δεν υπάρχουν σε αρχαία κείμενα, αλλά υπάρχουν στο θαυμαστό αρχείο της φύσης. Μέσα στο αρχείο αυτό καρτέλες είναι τα
διάφορα γεωλογικά στρώματα και λέξεις τα ζωικά ή φυτικά λείψανα που είχαν διατηρηθεί σ' αυτά κατά το παρελθόν, σε μια μακρινή εποχή (στο Πικέρμι της Αττικής) δηλαδή πριν 7-8 εκατομμύρια χρόνια.
Σπουδαιότατες μαρτυρίες της ιστορίας αυτής είναι τα πολύτιμα νια την επιστήμη Πικερμικά ευρήματα (απολιθωμένα ζώα) που κοσμούν τις βιτρίνες του Παλαιοντολογικού και Γεωλογικού Μουσείου του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δυστυχώς και πολλές βιτρίνες ξένων Μουσείων, όπως του Βερολίνου, της Βιέννης, του Λονδίνου, του Μονάχου και των Παρισίων.
Το Πικέρμι δεν αφορά μόνον τους σημερινούς κατοίκους της Αττικής. Είναι γνωστό σε όλες τις χώρες της Γης και κείμενα στα οποία γίνεται αναφορά στο Πικέρμι, υπάρχουν στις περισσότερες ξένες γλώσσες, σε περισσότερες από τετρακόσιες δημοσιεύσεις. Γι’ αυτό και το Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών έχει προγραμματίσει να κάνει επί τόπου ένα Παλαιοντολογικό Μουσείο σχετικό με τα ευρήματα του Πικερμίου.
Πριν μιλήσουμε για τα Πικερμικά ζώα και το ιστορικό των ανασκαφών θα πρέπει να πούμε λίγα λόγια για την Παλαιογεωγραφία του Αιγαίου και τις περιοχές κατά των εποχών εκείνων.
Η Ελλάδα από την εποχή εκείνη κατά την οποία έζησαν τα ζώα αυτά στο Πικέρμι υπέστη πολλές εξωτερικές μεταβολές. Ο πλούσιος εκείνος ζωικός κόσμος που έζησαν στην Ελλάδα περίπου πριν 7 εκατομμύρια χρόνια είχε ανάγκη απο ένα μεγαλύτερο χώρο. Χωρίς αμφιβολία ο χώρος εκείνος ήταν αυτός ο οποίος σήμερα συμπεριλαμβάνει το Αιγαίο Πέλαγος που ήταν ξηρά η οποία συνέδεε την Ευρώπη με την Ασία και τις Ινδίες. Η Εύβοια ήταν ενωμένη με την υπόλοιπη Ελλάδα, επίσης η Κρήτη, τα Ιόνια νησιά κ.λπ. Επομένως πρέπει να δεχθούμε ότι η Ελλάδα την εποχή εκείνη δεν ήταν μόνο μεγαλύτερη αλλά και η βλάστηση ήταν πλουσιότερη της σημερινής διότι ο πλούσιος ζωικός κόσμος προϋπέθετε αναγκαστικώς κατ’ αναλογίαν πλούσιο φυτικό κόσμο. Επίσης το κλίμα ήταν διαφορετικό από ότι είναι σήμερα (ήταν θερμότερο κατά την εποχή εκείνη).
Όλα αυτά τα αποδεικνύουμε με τα απολιθώματα είτε φυτικά είτε ζωικά που βρίσκουμε στα διάφορα στρώματα της Γης. Και όπως σας είπα στην αρχή η Γη είναι ένα βιβλίο, οι σελίδες του βιβλίου είναι τα στρώματα της Γης και τα γράμματα του βιβλίου είναι τα απολιθώματα.
Ιστορικό των Ανασκαφών στο Πικέρμι της Αττικής και η ανακάλυψη των απολίθωμάτων αυτών
Η πρώτη ανακάλυψη έγινε από τον Αγγλο αρχαιολόγο G. Fimlay, που πριν από ενάμιση σχεδόν αιώνα το 1835 αναζητούσε στην περιοχή του Πικερμίου αρχαιότητες και βρήκε στο Μεγάλο Ρέμα στο Πικέρμι μερικά απολιθωμένα οστά χωρίς αν δοθεί βαρύτητα και συνέχεια για την ανεύρεση αυτήν των απολιθωμένων οστών.
Στην συνέχεια το ίδιο έτος το 1835 κάποιος Βαυαρός στρατιώτης ο οποίος φαίνεται θα κυνηγούσε στην περιοχή, βρήκε στο Μεγάλο Ρέμα του Πικερμίου οστά ζώων στις κοιλότητες των οποίων υπήρχαν κρύσταλλοι από ανθρακικό ασβέστιο που έλαμπαν. Πιστεύοντας ότι είχε ανακαλύψει κάποιο μεγάλο θησαυρό από διαμάντια (διότι αυτοί οι κρύσταλλοι μοιάζανε σαν διαμάντια) επέστρεψε το 1838 στο Μόναχο και έδωσε τα οστά αυτά, να τα εξετάσει ο τότε διαπρεπής Καθηγητής (Παλαιοντολογίας) Α. Wagner.
Ο Καθηγητής διαπίστωσε ότι ένα από αυτά τα οστά ήταν απολιθωμένη γνάθος ενός πιθήκου, που έζησε πριν πολλά εκατομμύρια χρόνια. Ο θησαυρός ήταν αυτό το εύρημα και όχι οι κρύσταλλοι του ανθρακικού ασβεστίου. Τα οστά του πιθήκου ήταν τα πρώτα αναμφισβήτητα απολιθώματα που είχαν βρεθεί μέχρι τότε: και όπως ήταν φυσικό, ιδιαίτερα για την εποχή εκείνη η ανακάλυψη αυτή προκάλεσε ζωηρό ενδιαφέρον. Τα αποτελέσματα της μελέτης του πρώτου υλικού απο το Πικέρμι παρουσιάστηκαν από τον Wagner στη Βαυαρική Ακαδημία.
Τα επόμενα χρόνια έγιναν πολλές ανασκαφές.
Το 1843 ο Dr. Lindermayer έστειλε στο Μόναχο μια σειρά από ευρήματα.
Το 1854 οι J. Roth και A. Wagner μελέτησαν το υλικό που είχε μεταφερθεί τον χειμώνα του 1852-53 στο Μόναχο.
Το 1853 ο Καθηγητής Ηρακλής Μητσόπουλος πραγματοποίησε την πρώτη ελληνική ανασκαφή στο Πικέρμι.
Το 1855 το 1860 και το 1862 η Γαλλική ομάδα υπό την διεύθυνση του Gaudry και Larter πραγματοποίησαν αξιόλογες ανασκαφές. Εν συνεχεία ο Gaudry δημοσίευσε την κλασική ογκώδη μονογραφία που περιγράφει την Πίκερμική πανίδα.
Το 1882 η Ακαδημία του Βερολίνου έστειλε τον Dr. W. Dames και έκανε ανασκαφές και το υλικό μεταφέρθηκε στο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου.
Το 1885 έκαναν ανασκαφές οι Αυστριακοί Neumayr και von Tausch για λογαριασμό της Ακαδημίας της Βιέννης.
Το 1888 ο πρίγκιπας της Ορλεάνης, ως ιδιώτης, συνέλεξε στο Πικέρμι υλικό, όπως και το 1895 ο Γάλλος Michatet.
Το 1901 πραγματοποίησαν ανασκαφές ο καθηγητης Θ. ΣΚΟΥΦΟΣ και ο A. Smith-Woodsward - το υλικό αυτό μεταφέρθηκε στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.
Από το 1901-1910 έγιναν διάφορες ανασκαφές από τον καθηγητή Θ. Σκούφο.
Και το 1912 πραγματοποιήθηκε η τελευταία μεγάλη ανασκαφή στην τυπική τοποθεσία (Μεγάλο Ρέμα Πικερμίου) από τον Καθηγητή O. Abel (το υλικό αυτό είναι κατατεθημένο στο Παλαιοντολογικό Μουσείο του Πανεπιστημίου Αθηνών).
Οι ανασκαφές στο Πικέρμι κατά τον περασμένο αιώνα είχαν και τα μελανά τους σημεία. Οι προσπάθειες τόσο των Κυβερνήσεων όσο και των Πανεπιστημιακών δασκάλων δεν μπόρεσαν να εμποδίσουν, ώστε ένας μεγάλος αριθμός πικερμικού υλικού, να φύγει από τον τόπο μας.
Η δεύτερη περίοδος των ανασκαφών άρχισε το 1371 και ακόμα σήμερα συνεχίζεται. Ο δεύτερος κύκλος ανασκαφών δεν έγινε στην κλασική τοποθεσία (Μεγάλο Ρέμα) αλλά σε νέα θέση, στο Κισδάρι Πικερμίου 3 χλμ ανατολικά του Μεγάλου Ρέματος. Τις ανασκαφές αυτές πραγματοποίησε το Μουσείο Παλαιοντολογίας του Παν/μίου Αθηνών υπό του εποπτεία του Καθηγητού Ν. ΣΥΜΕΩΝΙΔΗ.
Σε αυτές τις νέες ανασκαφές στο Κισδάρι Πικερμίου, αποκαλύφθηκαν οστεοπαγείς ορίζοντες (δηλαδή αντι-μπλόκ από οστά, δόντια, κρανία κ.λπ. διαφόρων ζώων) σε βάθος 4-5 μ. από την επιφάνεια. Είναι χαρακτηριστικό πως σε επιφάνεια 10 τ.μ. περιλαμβάνονταν περίπου 1200 τεμάχια οστών, κρανίων, οδόντων κ.λπ. Την θέση αυτή των ανασκαφών την επισκέφθηκαν 400 περίπου σύνεδροι από όλο τον κόσμο του VIΙ Διεθνούς Συνεδρίου του Νεογενούς, μεταξύ αυτών Ακαδημαϊκοί. Καθηγητές Πανεπιστημίων, Διευθυντές Μουσείων κ.λπ. και επίσης η αποκάλυψη της εμφάνισης αστής προβλήθηκε απ1 όλα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης (ημερήσιο και περιοδικό τύπο, ραδιοτηλεοπτικά μέσα κ.λπ.).
Η Πικερμική πανίδα (Σύνθεση και ονόματα)
Μέχρι σήμερα έχουν περιγραφεί από διάφορες θέσεις του Πικερμίου περισσότερα από 40 διαφορετικά είδη, στα οποία περιλαμβάνονται και ορισμένα, που οι ονομασίες τους θα τα συνδέουν πάντοτε με το Πεντελικό βουνό, την Αττική και γενικά την Ελλάδα, ή με ερευνητές που ασχολήθηκαν με τα Πικερμικά απολιθώματα. Πολλά από τα ζώα που έζησαν πριν 6,5 - 7 εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή του Πικερμίου είναι νέα είδη για την επιστήμη και τους δόθηκαν ονομασίες από τους ερευνητές που θυμίζουν άμεσα την Αττική ή την Ελλάδα .
Στην περιοχή του Πικερμίου έζησε μια πλουσιότατη πανίδα από χορτοφάγα και σαρκοφάγα ζώα του κάμπου ή του δάσους.
Θα παρουσιάσουμε την πανίδα του Πικερμίου όσο πιο απλά γίνεται:
Τα σαρκοφάγα ζώα παρουσιάζονται με πολλούς αντιπροσώπους στην Πικερμική πανίδα. Έχουν βρεθεί οστά, κρανία ακόμη δε και κοπρόλιθοι από τα σαρκοφάγα ζώα που περιέχουν θραύσματα από δόντια χορτοφάγων ζώων διότι ή αδαμαντίνη των δοντιών δεν πέπτεται.
Οι μαχαιροδόντες της Πικερμικής εποχής (αυτό το φοβερό σαρκοφάγο ζώο) είχαν τον οικολογικό ρόλο που έχουν σήμερα τα λιοντάρια στην Αφρική. Την ονομασία τους την οφείλουν στους ιδιαίτερα αναπτυγμένους κυνόδοντες της επάνω γνάθου (20 εκ. περίπου). Οι κυνόδοντες αυτοί αποτελούν ένα θαυμάσιο εργαλείο για την σύλληψη και τον τεμαχισμό των χορτοφάγων ζώων. Εκτός από τους μαχαιροδόντες υπάρχουν και άλλα σαρκοφάγα που βρέθηκαν στο Πικέρμι, αιλουροειδή μεσαίων διαστάσεων με κυνόδοντες ποιο μικρούς.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν οι Πικερμικές ύαινες. Η παρουσία τους πρέπει να ήταν καθοριστική για την ανάπτυξη και εξέλιξη της πανίδας. Αυτές διακρίνονται για τα πολύ ισχυρά δόντια τους. Πολλά από τα χορτοφάγα ζώα (τα οστά τους) φέρουν ίχνη από δαγκώματα των υαινών. Από τις ύαινες έχουν βρεθεί και απολιθωμένα περιττώματα δηλαδή κοπρόλιθοι .Επίσης στα Σαρκοφάγα του Πικερμίου είναι και ορισμένα είδη που τοποθετούνται στην ίδια οικογένεια με τις σημερινές αρκούδες
Από τα χορτοφάγα ζώα (τα Αρτιοδάκτυλα) υπάρχουν πολυάριθμες οικογένειες στην Πικερμική πανίδα:
Οικογένεια των χοίρων, πολύ μεγαλύτερος χοίρος από τους σημερινούς
Ελάφια
Καμηλοπαρδάλεις
Ενδιαφέροντα επίσης είναι και τα Προβοσκιδωτά (πρόγονοι των σημερινών ελεφάντων) που βρέθηκαν στην Πικερμική πανίδα καθώς και τα Δεινοθήρια που είχαν ένα ύψος 4 μ. και είχαν στην κάτω γνάθο δύο κοπτήρες που κάμπτονταν έντονα προς τα κάτω που χρησίμευαν για το ξερίζωμα των ριζών. Επίσης βρέθηκαν και Μαστόδοντες επίσης προγονικές μορφές των Προβοσκιδωτών .Επίσης στον μακρύ κατάλογο της Πικερμικής πανίδας αναφέρονται και Ρινόκεροι .
Επίσης ευρέθησαν χαλικοθήρια ,(το χαλικοθήριο το χρυσοπόδαρο) ήταν ένα μεγάλο δασόβιο ζώο που σήμερα δεν έχει αφήσει απογόνους. Είχε μέγεθος Ρινόκερου. Τα χαλικοθήρια ήσαν ζώα προσαρμοσμένα σε μια διατροφή από φύλλα και όχι χόρτα. Τα φύλλα φανερώνουν περιβάλλον δάσους. Επίσης βρέθηκε και ένα άλλο ζώο συγγενές προς το Χαλικοθήριο, ήταν μεγαλόσωμο άτομο και ήταν τύπος στεππώδης και ενδημικό στοιχείο της Πικερμικής πανίδας. Και τα δύο προαναφερθέντα ζώα είχαν γαμψοείδείς οπλές.
Επίσης βρέθηκαν σε πολύ μεγάλο αριθμό ατόμων από άλογα (το λεγόμενο ιππάριο). Τα ιππάρια ήταν τριδάκτυλοι ίπποι και πρέπει να ζούσαν σε μεγάλες αγέλες και να επικρατούσαν αριθμητικώς της Πικερμικής πανίδας. Τα άλογα αυτά είχαν μέγεθος όπως το σημερινό ζέμπρα και ήσαν πρόγονοι του σημερινού ίππου.
Προχωρώντας και εκτυλίσσοντας περαιτέρω την εικόνα του πλούσιου αυτού ζωικού κόσμου στο Πικέρμι της Αττικής θα αναφέρουμε και άλλους αντιπροσώπους:
Βρέθηκαν πλήθος δορκάδων (ζαρκάδια), αντιλόπες που ζούσαν σε μεγάλες αγέλες στα λοφώδεις και πεδινές εκτάσεις της Απικής κατά ην Πίκερμική περίοδο. Επίσης βρέθηκαν Στρουθοκάμηλοι καθώς και άλλα πτηνά . Επίσης Υρακοειδή ,πρόκειται για πολύ ευμεγέθη ζώα, είναι μέχρι σήμερα γνωστά μόνο από τον Ελλαδικό χώρο (Πικέρμι. Σάμος, Αλμυροπόταμος) δεν άφησε απογόνους.
Επίσης πρέπει να αναφερθεί το πλέον ενδιαφέρον άτομο της πανίδας του Πικερμίου ο Μεσοπΐθηκος ο Πεντελικός μακρόουρος πίθηκος ενδυμίζων της σημερινής μακάκους των Ινδιών. Ευρυματα απολιθωμένων πιθήκων είναι συνήθως σπάνια στην Παλαιοντολογία και η ανεύρεσης τους προκαλεί τεράστιο επιστημονικό ενδιαφέρον.
Τα ερπετά παρουσιάζονται στην Πικερμική πανίδα με έναν ιδιαίτερα ενδιαφέροντα αντιπρόσωπο μια μεγάλη χελώνα (γιγαντιαία) η οποία είχε μέγεθος περίπου 3 μ. όσο ένα και η οποία είναι η μεγαλύτερη χερσαία χελώνα που έζησε στο Ευρωπαϊκό έδαφος αν όχι σε όλο τον κόσμο.
Επίσης βρέθηκαν και δύο είδη μικρότερων χελωνών .Αυτή η μεγάλη χελώνα βρέθηκε και στη νήσο Σάμο. Βρέθηκαν κρανία και τμήματα του καλύμματος της. Αναφέρεται επίσης στο Πικέρμι και παρουσία φιδιών.
Αυτά τα ολίγα για τα απολιθωμένα ζώα του Πικερμίου, υπάρχουν βέβαια και άλλα είδη, όπως Μικροθηλαστικά κ.ά.
Τώρα θα πρέπει να πούμε λίγα λόγια για το πώς δημιουργήθηκαν τα απολιθωμένα κοιτάσματα οστών του Πικερμίου.
Εδώ τα απολιθωμένα οστά των ζώων ανευρέθησαν κατά μάζα κατά φακούς ή πάγκους και είναι μια θανατοκοινωνία. Όταν κανείς στέκεται προ ενός τέτοιου κοιτάσματος απολιθωμένων οστών στο Πικέρμι, του τίθεται το ερώτημα πως συγκεντρώθηκαν τόσα πολλά απολιθωμένα οστά σε μικρούς χώρους, δηλαδή πολύ πλησίον το ένα με το άλλο, ή το ένα εντός του άλλου και επίσης κανείς βλέπει ζώα προερχόμενα από διαφόρους βιότοπους π.χ. κάτοικοι των δασών και της στέπας, επίσης σαρκοφάγα μαζί με τα χορτοφάγα.
Το φαινόμενο αυτό είχε ως αποτέλεσμα να διατυπωθούν διάφορες θεωρίες:
1. Πυρκαγιές στις τότε στέπες, προκάλεσαν πανικό στα ζώα τα οποία έπεσαν (ή κατακρημνίσθηκαν) στις χαράδρες της τότε εποχής και εφονεύθησαν. Αλλά αυτό δεν ισχύει διότι η χαράδρα που σήμερα βρέθηκαν αυτά τα ζώα (Μεγάλο Ρέμα) είναι δημιούργημα της μετέπειτα εποχής που έζησαν τα ζώα αυτά. Δηλαδή είναι δημιούργημα της διάβρωσης του χειμάρρου που ρέει σήμερα.
2. Τραπεζαρίες σαρκοφάγων ζώων σε θέσεις που είρχοντο να ξεδιψάσουν τα ζώα κ.λπ. (δηλαδή τα φυτοφάγα θηλαστικά κατέβαιναν κατά αγέλες για να ξεδιψάσουν κ.λπ.)
3. Η πλέον όμως μεγαλύτερη πιθανότητα (για την έξοχη εντυπωσιακή συσσώρευση των λειψάνων των απολιθωμένων σπονδυλωτών) είναι ότι οφείλεται από θανάτου των ζώων από ξηρασία (δηλαδή έλλειψη νερού).
Γνωρίζουμε και σήμερα ακόμη σε διάφορα μέρη της Γης, περιοδικώς εμφανίζονται εποχές ανομβρίας και ξηρασίας, οι οποίες οδηγούν σε μαζικούς θανάτους των ζώων.
Τέτοιες καταστροφές πιθανόν να έλαβε χώρα και κατά την εποχή εκείνη και τότε όταν οι πηγές, τα ρυάκια και οι λίμνες αποξηραίνονται τότε όλα τα ζώα συγκεντρώνονται στις τελευταίες εστίες ύδατος. (Ζώα με μεγάλες ανάγκες σε νερό έπεσαν πρώτα θύματα της ξηρασίας). Στους τόπους αυτούς τα εξαντλημένα ζώα γίνονται βορρά των αρπακτικών ζώων κυρίως των υαινών, των οποίων οι απαιτήσεις σε ύδωρ καλύπτονται επί μακρού εις την τροφή των, θραύουν τους σκελετούς και αφήνουν τα ίχνη των επί των οστών τα οποία συναντούμε πολύ συχνά στην Πικερμική πανίδα. Οταν όμως τελείως εξαφανίζεται το ύδωρ τότε ακολουθεί ο θάνατος όλων των ζώων.
Στίς τελευταίες εστίες ύδατος ευρίσκονται ζώα προερχόμενα από διαφόρους βιότοπους και έτσι μπορούμε να εξηγήσουμε την κοινή παρουσία & αυτή την νεκρή συγκέντρωση ετερόκλιτων ζώων. Σε ένα τέτοιο μαζικό θάνατο οφείλεται η γένεση των οστεοπαγών θέσεων στην περιοχή του Πικερμίου. Είναι μια ΘΑΝΑΤΟΚΟΙΝΩΝΙΑ, δηλαδή ομαδικός θάνατος των ζώων από κάποια αιτία σε ένα ορισμένο τόπο.
Είναι χαρακτηριστικά της επιστημονικής σημασίας του Πικερμίου ότι έχει καθιερωθεί διεθνώς ο όρος «Πικερμική βαθμίδα» σαν ειδική περίοδος χρονοστρωματογραφικής υποδιαίρεσης του παρελθόντος της Γης και με τον τρόπο αυτό αναφέρεται σε όλα τα διδακτικά εγχειρίδια σε παγκόσμια κλίμακα.
Πηγή: http://www.pikermiayrio.gr/paleontologia.htm
